Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn.
Zie boven afbeelding elleboog met mogelijk locaties botbreuk: links buitenzijde elleboog en rechts binnenzijde elleboog
In het kort
Andere benaming: Fractuur thv elleboog
Het ellebooggewricht bestaat uit drie botdelen: bovenarmbot, ellepijp en spaakbeen. Om de uiteinden van de botten zit kraakbeen, rond het gewricht zit het gewrichtskapsel en binnen het kapsel zit gewrichtsvocht. Langs het gewricht lopen banden, bloedvaatjes, zenuwen, pezen en spieren. Zie boven afbeelding en zie 'Anatomy Lyon': Bewegingen elleboog
Een botbreuk thv de elleboog kan ontstaan door krachten van buitenaf of spontaan door een ziekte (bv osteoporose).
Door rust of gips of door een operatie moet het gebroken bot herstellen.
Bij een botbreuk wordt vanuit de botuiteindennieuw botweefsel gevormd.
Dit proces duurt ongeveer 6-8 weken
De fysiotherapeut kan door uitleg, adviezen en oefeningen het herstel ondersteunen
Na herstel van een botbreuk kan er nog maanden sprake zijn van periodes van zwelling, pijn en verminderde functie.
Andere benaming: fractuur thv elleboog (breuk thv radiuskop of breuk thv olecranon)
Anatomie
Het ellebooggewricht bestaat uit drie botdelen: bovenarmbot (humerus), ellepijp (ulna) en spaakbeen (radius). Om de uiteinden van de botten zit kraakbeen, rond het gewricht zit het gewrichtskapsel en binnen het kapsel zit gewrichtsvocht. Langs het gewricht lopen banden, bloedvaatjes, zenuwen, pezen en spieren.
Mogelijke locaties botbreuk thv elleboog (zie ook aanvullende informatie 2.1.3). Neem met de fysiotherapeut door waar bij u de breuk zit.
Humerus (bovenarm) boven elleboog
Radiuskopje (uiteinde spaakbeen thv elleboog): Komt het meeste voor
Olecranon (uiteinde ellepijp)
Radius (spaakbeen) en/of ulna (ellepijp) (= onderarm) onder elleboog
Na de botbreuk moeten de breukvlakken weer goed tegenover elkaar staan (eventueel door tractie). Daarna moet door gips of door een operatie (fixatie met schroeven en/of plaatje) het gebroken bot gefixeerd worden.
De meeste breuken van het olecranon (uiteinde ellepijp thv elleboog) zullen operatief worden vastgezet. Na herstel is er nogal eens sprake van irritatie van het fixatiemateriaal, omdat het materiaal hier vlak onder de huid ligt.
Meeste botreuken van radiuskopje (uiteinde spaakbeen thv elleboog) kunnen conservatief (mitella, gips) behandeld worden.
Vanuit de botuiteinden wordt nieuw botweefsel gevormd. Dit proces duurt ongeveer 6 weken
Nadeel bij gips is dat het ellebooggewricht ook 6 weken vastgezet wordt, wat consequenties heeft voor botdichtheid, kraakbeen en spieren rond gewricht
Volledig normaal en pijnvrij gebruik van de elleboog zal meestal pas na 3-6 maanden mogelijk zijn. E.e.a. is afhankelijk van de leeftijd, de conditie van het bot voor de breuk (sprake van artrose?), en de soort breuk.
Elke botbreuk is verschillend. De specialist (orthopeed) geeft aan welke richtlijn voor u geldt.
Voor algemene en uitgebreide informatie over botbreuk, zie het onderwerp 'botbreuk' op deze site
Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is
Spontaan (stress fractuur)
Door een ziekte (osteoporose/ botontkalking)
Trauma
Val direct op de elleboog of op hand met gestrekte elleboog
Geraakt door een hard voorwerp
Overbelasting: trek van spier aan elleboog
Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door
Pijn
Onvermogen om elleboog te bewegen
Zwelling
Soms abnormale stand
Bij radiuskopje (uiteinde spaakbeen thv elleboog) botbreuk
Pijn bij druk op radiuskopje (buitenzijde elleboog)
Pijn bij naar binnendraaien (handpalm naar grond) en naar buiten draaien (handpalm naar boven) onderarm met gebogen elleboog
Zwelling aan achterzijde radiuskopje in ruimte tussen radius en bovenarm
Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door
Fysiotherapeut
De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder. Meestal zijn 4 - 6 behandelingen voldoende. Tijd is de belangrijkste factor bij herstel van het bot. Fysiotherapie is van belang om de voorwaarden van het natuurlijke herstel te optimaliseren.
Eerste behandeling: Uitleg klachtenbeeld en informatie over behandelplan
Tweede behandeling: Oefeningen en adviezen doornemen die ook zelf gedaan kunnen worden (e.v.t een opname hiervan maken die thuis bekeken kan worden)
Behandeling 3: Oefeningen en adviezen doornemen en kijken of ze goed uitgevoerd worden
Behandeling 4 na verwachte herstel bot (ongeveer na 6 weken): evalueren stand van zaken.
Zo nodig nog 2 (of meer) behandelingen plannen. Eea is afhankelijk van uitgebreidheid blessure, het herstel, het oppakken van adviezen oefeningen en van de eventueel aanwezige 'bewegingsangst'
Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling
Algemeen
Volg richtlijn van de specialist.
Neem met de orthopeed door wanneer autorijden weer mag (verzekering!) en mogelijk is.
Na herstel bot, belasting rustig opbouwen. Signalen van te veel belasting: zwelling rond gewricht, gewricht voelt warm aan, spierpijn.
Het duurt vaak lang (enkele maanden) voordat het ellebooggewricht en de spieren van de arm het oude belastingsniveau weer bereikt hebben. Eventueel elleboog ondersteunen met een zwachtel of brace. Zie bol.com: tubigrip of brace
Bewegen tot de pijn!
Ontspannen/ pijn dempen in periode van herstel breuk en daarna door
Losmaakoefeningen, zie verder
Zelfmassage met hand of met foamroller of balletje. Neem met de fysiotherapeut door wanneer dit kan. Zie 'oefeningen divers' op deze site en kijk bij 'massage / elleboog regio'.
Bij fitnessclub oppassen voor overbelasting: trainen zonder of met beperkte gewichten. Soms is het beter om thuis vaak en kort te trainen met dynaband / gewichtjes.
Doe functionele oefeningen: iets zwaars (bv stofzuiger) optillen en wegleggen
Regelmatig elleboog uit mitella en bewegen binnen pijngrens
De eerste vier tot zes weken niet steunen, heffen en wringen ivm risico op verplaatsing thv botbreuk
Na 1 en na 2 weken controle röntgenfoto maken om verplaatsing breukvlakken uit te sluiten
Resultaten van niet operatieve behandeling van een niet-verplaatste radiuskopbotbreuk zijn goed tot zeer goed
Bij gips. Zie aanvullende informatie 2.3.1
Het duurt 48 uur voordat het gips zijn maximale sterkte heeft gekregen. Tijdens deze periode erg voorzichtig zijn met het gips.
Het gipsverband mag niet nat worden. De huid blijft dan te lang vochtig, waardoor er jeuk ontstaat en de huid kapot gaat. Voor het douchen kan een douchehoes gebruikt worden (te koop bij apotheek of thuiszorgwinkel).
Ga niet met een voorwerp onder het gips krabben. Hierdoor kunnen wondjes ontstaan en infecties.
Houd de onderarm hoog dmv een mitella. Gedurende de nacht de mitella afdoen en de arm op een kussen leggen.
Tijdens de hele gipsperiode geen ringen dragen.
Contact opnemen met de gipskamer of afdeling spoedeisende hulp:
Als de hand dik wordt, tintelt, klopt, wit of blauw wordt en er binnen enkele uren na het hoog houden geen verbetering optreedt.
Als het gips gebroken is.
Bij een operatie
Volg de richtlijn van de specialist
Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn
Punten die van belang zijn bij deze klacht
Volg altijd het protocol van de specialist / fysiotherapeut
Losmaakoefeningen bij pijn en stijfheid.
Rekoefeningen: op lengte houden of brengen van de spieren rond de elleboog
Kracht- en stabiliteitsoefeningen
Opvoeren belasten van de arm pas toegestaan als de breuk al enigszins is vastgegroeid. De Röntgenfoto's en de eventuele pijnklachten geven een indicatie wanneer de oefeningen verzwaard kunnen worden. Maak zo nodig gebruik van hulpmiddlen, zie bol.com: gewichten en elastische banden en balletje en putty en handknijper
Mogelijk oefenprogramma bij deze klacht, zie onder. Zie video met veel van de onderstaande oefeningen 'oefeningen voor het ellebooggewricht en armspieren'. De video's van onderstaande oefeningen komen van de website 'rehab my patient', tenzij anders vermeld
Losmaakoefeningen voor elleboog gewricht en onderarmspieren / lig of zit of stand / armen langs lichaam.
Sport/ werk specifiek oefenprogramma maken: opbouwen in snelheid bewegingen en in zwaarte.
Oefenprogramma van fysiotherapeut ondersteunen met enkele keren in de week trainen (bijvoorbeeld in een fitnesscentrum of joggen)
Juiste techniek sport die gedaan wordt of werk (bijvoorbeeld tiltechniek) doornemen met de sporttrainer of fysiotherapeut. De techniek moet erop gericht zijn in eerste instantie de uiterste grens van de belastbaarheid te vermijden. In sommige gevallen kan dit ten koste gaan van de geleverde prestatie
Mogelijk opbouw
Het ‘droog’ trainen van activiteit: eerst voorzichtig in ‘slow motion’ en later, als het goed gaat, sneller. De uitvoering mag geen pijn doen.
Uiteindelijk meer sportspecifiek (of werkspecifiek) trainen. Men mag daarbij pas voluit gaan als men zonder enig probleem een tijdje rustig de betreffende activiteit/beweging kan doen. Heel geleidelijk de belasting op te voeren
Minerva , Tijdschrift voor Evidence Based Medicine. Wat is de waarde van de elleboogextensietest om een fractuur uit te sluiten?(2009; Volume 8; Nummer 10; Pagina 150 - 151). Kan de elleboogextensietest (= de mogelijkheid om de elleboog volledig te strekken) een fractuur uitsluiten bij kind en volwassene met een elleboogtrauma?
Uit deze studie blijkt dat de elleboogextensietest op een adequate manier een elleboogfractuur kan uitsluiten bij volwassenen en kinderen die zich op spoedgevallen aanmelden met een elleboogtrauma. De test moet echter op een rationele manier gebruikt worden gezien de onzekerheid over de klinische relevantie van de vals-negatieven. De resultaten vragen bovendien bevestiging in de huisartsenpraktijk.
Boek: Onderzoek en behandeling van elleboog en onderarm H8 (toenemende pijn en beperking in de elleboog binnen tien minuten na een val van de mountainbike), Koos van Nugteren, Dos Winkel
Boek: Onderzoek en behandeling van elleboog en onderarm H11 (Sinds acht maanden bestaande zwelling ter hoogte van het olecranon, ontstaan tijdens het slaan met een zware hamer), Koos van Nugteren, Dos Winkel
Boek: Onderzoek en behandeling van sportblessures van arm en hand H9 (Tractiespoor in de distale tricepspees beiderzijds. Fragmentatie van het tractiespoor aan de linkerzijde.), Koos van Nugteren, Dos Winkel
Boek: Onderzoek en behandeling van sportblessures van arm en hand H13 (radiuskopje fractuur). Koos van Nugteren, Peter Mijts, Rogier van Riet
Volgens Kodde komen letsels aan de elleboog weinig voor. Hij pleit ervoor dat dit soort operaties wordt gedaan door orthopedische chirurgen met veel ervaring in de elleboogchirurgie. De chirurg moet daarbij het implantaat gebruiken waarmee hij het meest vertrouwd is.
Elleboogfractuur? Strekken maar! (2009). Consequenties voor de praktijk: De elleboogextensietest blijkt een betrouwbare methode voor het uitsluiten van een fractuur na een trauma van de elleboog. Wanneer de patiënt de elleboog niet volledig kan strekken, dient een röntgenfoto gemaakt te worden, gezien de grote kans op een fractuur. Er hoeft geen röntgenfoto gemaakt te worden indien volledige extensie mogelijk is, er geen olecranonfractuur wordt vermoed en patiënten bij eventuele aanhoudende klachten in staat zijn terug te komen voor herbeoordeling. Aangezien bij een niet-afwijkende extensietestuitslag bij kinderen vaker een fractuur gemist wordt dan bij volwassenen, blijft voorzichtigheid bij jonge patiënten geboden.
Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is
