Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn.
Zie boven afbeelding wervelkolom:
Boven is vooraanzicht, midden is achteraanzicht en onder is zijaanzicht
thv zwart is sacrum, thv rood is lage rug (5 wervels), thv blauw is middenrug (12 wervels) en thv geel is nek (7 wervels)
In het kort
De rug bestaat uit 24 wervels. Zie afbeelding boven thv rood en zie video op website 'Blausen': Anatomie van de wervelkolom
Rugklachten kan je onderverdelen in
Acute klachten (tot 12 weken) en chronische klachten (meer dan 12 weken)
A-specifieke klachten (geen oorzaak te achterhalen: meestal) en specifieke klachten (wel een oorzaak te achterhalen: soms).
U heeft klachten (pijn, stijfheid, scheefstand..) thv de rug en eventueel ook in een been of arm (pijn, tintelingen, doof gevoel, minder kracht....)
Onderzoek (zoals rontgen en MRI) is zelden zinvol
Klachten verdwijnen meestal in 6-12 weken
Binnen mogelijkheden actief blijven in de periode van klachten is erg belangrijk
Bij veel pijn kan een pijnstiller zinvol zijn om zo in beweging te blijven
Af en toe pijn is vervelend, maar niet erg (= geen schade!!)
Wandelen (vaak en kort) is de beste oefening
Een gezonde leefstijl en een goede conditie zijn van belang bij herstel en ter preventie
De fysiotherapeut geeft zo nodig door uitleg, adviezen en oefeningen ondersteuning aan herste
Zo nodig ook samen kijken welke hulpverlener zinvol is als klachten blijven of erger worden
De fysiotherapeut geeft door uitleg, adviezen en oefeningen ondersteuning aan het herstel
Zo nodig kijken welke hulpverlener zinvol is als klachten blijven of erger worden
De wervelkolom bestaat uit 32 wervels, een staartbeen
Zie google afbeeldingen:wervelkolom. Neem relevante afbeeldingen samen met de fysiotherapeut door.
Rugklachten kunnen onderverdeeld worden in
Acute rugklacht of chronische rugklacht
Acute rugklacht (90 procent van de rugklachten): rugklacht die 6 tot 12 weken aanwezig is (gaat meestal zonder behandeling vanzelf over).
Chronische rugklacht: rugklacht die langer dan twaalf weken aanwezig is
A-specifieke rugklacht of specifieke rugklacht
A-specifieke rugklacht: Rugklacht zonder een intern duidelijke te achterhalen oorzaak
Specifieke rugklacht
Zenuwklacht door druk op ischiadicuszenuw: uitstulping tussenwervel of door artrose (veroudering /versmalling tussenwervelschijf)
Facetklachten: haakjes bij wervelgewrichtjes, zie video gezondheidsnet'facetgewrichtjes'
Instabiliteit van rugwervels
Rugklachten kunnen ook onderverdeeld worden in.
Pijn aan de facetgewrichten van de nek (facet syndroom).
1 of meer gewrichtjes zijn aangedaan
Klachten door verzwikking, beschadiging, ontsteking of artrose facet gewrichtje(s). Kanttekening hierbij: artrose kan ook aanwezig zijn zonder dat dit klachten veroorzaakt!. Zie ook video op website 'Fysioexpert': Wat gebeurd er met de ouder wordende wervelkolom?
Houdings gerelateerde nekpijn (houdingssyndroom).
Tussenwervelschijven en / of facetgewrichtjes kunnen overbelast zijn
Druk op uittredendezenuw (of hernia). Zie ook video op website 'Fysioexpert':Wat is een nekhernia?
Zachte hernia: door uitpuilende tussenwervel
Bij een hernia beeld wordt een operatie overwogen bij specifieke verschijnselen (spieruitval) of als er na ongeveer zes tot acht weken geen verbeteringen optreden of de klachten toenemen
Opereren en conservatief beleid bij hernia's geven na één jaar hetzelfde resultaat. Opereren leidt wel tot sneller herstel.
Harde hernia: door uitgroei bot (artrose)
Rugklacht na ongeluk (of whiplash).
Meestal geen objectiveerbare klachten
Bij een ongeluk (met auto, duiken, etc.) maakt de rug een abrupte op- en neergaande beweging. Door de abrupte beweging worden er structuren opgerekt (banden, pezen, spieren, zenuwen) en bekneld (tussenwervelschijven, gewrichtjes van de wervels).
Herstel van een rugklacht na een ongeluk kan een langzaam proces zijn, maar is bijna altijd volledig: De helft van de mensen met een nekblessure na een ongeluk is binnen zes weken weer aan het werk, na een jaar is bijna iedereen weer hersteld
Factoren die het herstel kunnen vertragen zijn: hogere leeftijd, veel stress, eerder doorgemaakt ongeluk met een nekblessure, verzekeringsaspecten, karaktereigenschappen (angstig, alles onder controle willen houden).
In de richtlijn wordt aangegeven dat in de eerste zes weken alleen fysiotherapeutische begeleiding in de vorm van uitleg en adviezen zinvol is. Uitzonderingen hierbij zijn: als er in de eerste drie weken geen toename is van activiteiten, bij bewegingsangst of als de huisarts of fysiotherapeut inschat dat eerdere begeleiding zinvol is.
Bij een hernia beeld wordt een operatie overwogen bij specifieke verschijnselen (niet meer kunnen plassen, spieruitval) of als er na ongeveer zes tot acht weken geen verbeteringen optreden of de klachten toenemen
Opereren en conservatief beleid bij lage rughernia's geven na één jaar hetzelfde resultaat. Opereren leidt wel tot sneller herstel
Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is
Anatomische oorzaak: S-bocht in wervelkolom, bekkenscheefstand door verschil in beenlengtes, overbeweeglijkheid in gewrichten
Slechte lichamelijke conditie (bijvoorbeeld weinig spierkracht of uithoudingsvermogen)
Overbelasting: Eenzijdig werk (te lang werken in eenzelfde houding) of specifiek werk (bijvoorbeeld het plafond schilderen of zwaar tillen).
Trauma door val, auto-ongeluk
Zonder duidelijke reden, te vergelijken met een enkel die je zomaar verzwikt
Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door
Pijn
Uitstraling (tintelingen, zeurend gevoel) in één of beide armen / benen
Een stijve rug na rust: na zitten, opstaan na nacht slapen
Scheefstand rug
Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door
Fysiotherapeut
De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn.
Huisarts
Medicatie: Doel van pijn medicatie is dat u in beweging kunt blijven, want dat is de beste prikkel tot herstel. Antibiotica kan effectief zijn bij chronische rugklachten (zie extra informatie, onderbouwing).
Doorverwijzen: onderzoek (röntgen) /
Röntgenfoto is in eerste instantie niet zinvol. Aspecten die uit een röntgen naar voren kunnen komen, zoals slijtage, a-symetrie in de wervelkolom e.d., zijn meestal niet de oorzaak van de klachten. Lichte afwijkingen in de anatomische structuur (bijvoorbeeld lichte variatie in de kromming van de wervelkolom of iets bekkenscheefstand door verschil in beenlengtes) zijn meestal niet de reden van rugklachten.
Mentale begeleiders, als stress/ spanningen meespelen bij de lage rugklachten
Specialist: orthopeed, neuroloog
Onderzoek: röntgen / MRI. Veruit de meeste patiënten met een rughernia zijn binnen zes tot achttien weken klachtenvrij. Dan al een MRI-scan laten maken heeft geen zin
Injectie bij lage rugpijn werkt niet of nauwelijks (zie extra informatie, onderbouwing )
Operatie: Zie filmpje 'hernia, operatie of niet'
Pijnpoli of begeleiding meerdere hulpverleners (bijvoorbeeld fysiotherapeut en psycholoog), programma pijnmanagement, als lage-rugklachten regelmatig in ernstige vorm voorkomen, lang aanhouden en het dagelijkse leven bepalen
Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling
Neem door welke situaties overbelasting veroorzaken en kijk hoe dit voorkomen kan worden
Beweeg zoveel mogelijk binnen uw mogelijkheden.
Pijnstillers (b.v. paracetamol) kunnen ervoor zorgen dat u ondanks uw blessure in beweging kunt blijven en goed kunt slapen. Het in beweging blijven is essentieel voor het herstel. Angst voor de pijn en angst om te bewegen kunnen de duur van de klachten verlengen. Ga echter met pijnstillers niet te veel bewegen, anders hebt u meer pijn als de pijnstiller is uitgewerkt
Zoek bij hoesten of niezen steun met de handen om de beweging naar voren te kunnen opvangen of duw de rug tegen een deur of muur
Draag stevige schoenen (geen schoenen met hoge hakken) of draag schoenen met demping (bijvoorbeeld hardloopschoenen) om de schok van de stappen op te vangen
Wees alert in periodes van spanningen. Praat erover en kijk wat u eraan kunt doen. Ontspannings technieken kunnen u helpen om te ontspannen: zie het onderwerp 'ontspannen' op deze site
Ontspannen rug
Door middel van warmte (pakking, douche, rode lamp), het losbewegen van de rug en massage kunt u de lage rug ontspannen
Door het 'uithangen' (aan bijvoorbeeld een rekstok) maakt u de lage ruggewrichtjes los en haalt u druk weg van de tussenwervelschijven in de lage rug.
Yoga is van toegevoegde waarde bij chronische lage rugpijn
Een rug brace kan ondersteuning bieden bij lage-rug klachten. Zie hulpmiddelen op deze site, kijk bij 'ondersteuning'. Zie onder afbeelding van 'bol.com' bij 'rugbrace'.
Activiteit / sport
Bespreek samen met de fysiotherapeut welke sport/ activiteit voor u geschikt is: duurtraining (wandelen, fietsen, zwemmen) en/of intervaltraining (bijvoorbeeld inspanningsblokjes van 5 minuten) en/of krachttraining. Zie ook video's op website 'physiotec', Aquatherapie.
Bij patiënten met ischias die volgens de gangbare normen dikwijls in aanmerking komen voor een heelkundige interventie, is een actieve, conservatieve behandeling effectief zowel op korte termijn (8 weken) als op lange termijn (1 jaar). We weten niet in welke mate de spontane, gunstige evolutie van de aandoening hierin een rol speelde. Het nut van een actieve, conservatieve behandeling moet nog duidelijker vergeleken worden met een heelkundige interventie
De resultaten van deze netwerk meta-analyse tonen aan dat discusheelkunde, epidurale injecties, niet-opioïde pijnstilling, intra-operatieve interventies, manipulatie en chemonucleolyse in vergelijking met andere behandelingen een gunstig effect hebben op globale verbetering bij de behandeling van ischias. Voor opioïde pijnstilling, bedrust, oefentherapie, percutane discectomie en tractie is er geen bewijs beschikbaar
Deze studie toont aan dat bij patiënten met chronische aspecifieke lagerugpijn het gebruik van matrassen met een gemiddelde hardheid in vergelijking met zeer harde matrassen, een significante verbetering van de pijn (enkel bij slapen) en van de functionele beperkingen geeft. Het effect van dit type matras is echter niet geëvalueerd in vergelijking met andere interventies waarvoor een effect is aangetoond.
Hernia of zenuwcompressie? (2014). Conclusie: de anamnese blijkt een zeer matige voorspeller van afwijkingen bij beeldvorming. Een niet acuut begin, het mannelijk geslacht en het hebben van meer pijn in het been dan in de rug bleken voorspellers. Ook een BMI < 30 en subjectieve gevoelsstoornissen droegen bij. De bekende vragen of een zwaar lichamelijk beroep of ‘hoesten-niezenpersen’ de klachten verergert, hebben nauwelijks voorspellende waarde.
MRI-diagnostiek bij rugpijn (2014). Conclusie: Lage rugpijn is een veelvoorkomende klacht in de huisartsenpraktijk. De huidige NHG-Standaard adviseert om alleen een MRI-onderzoek aan te vragen bij ernstige oorzaken van rugpijn, of indien een operatie voor een discushernia wordt overwogen. Desondanks lijkt het aanvragen van MRI-onderzoeken bij rugklachten toe te nemen. Het is niet bekend welke patiënten worden doorverwezen en wat de toegevoegde waarde van MRI in de eerste lijn is.
Scoliose (2016). Uitleg: Voorkomen van structurele scoliose is niet mogelijk. Het is daarom belangrijk om het vroegtijdig te onderkennen. De behandeling is in eerste instantie conservatief via oefentherapie of een brace (korset). Bij een ‘lichte’ scoliose (patiënten in de groei met een kromming kleiner dan 20° (< 10 jaar < 25°), of bij een volgroeide patiënt met een kromming < 50°) kan men watchfull waiting toepassen, in combinatie met mensendieck- en cesartherapie. Bij jongeren is de oefentherapie vooral gericht op het aanleren van een juiste houding om de scoliose te voorkomen en zo mogelijk te corrigeren. Bij volwassenen zijn de oefeningen er vooral op gericht om de houding en ademhaling te verbeteren en de klachten te verminderen. Een orthopeed kan, om te voorkomen dat de scoliose toeneemt, een brace voorschrijven bij een patiënt in de groei met een C-score tussen de 30-40°. Na 4-6 maanden vindt een evaluatie plaats. Bij een kromming > 40°, en een patiënt die nog groeit, wordt vaak een operatie overwogen ter correctie en stabilisatie, én om te voorkomen dat de kromming toeneemt. Een operatie is ook een optie voor patiënten die niet meer groeien en een kromming hebben die > 50° is. Operatieve behandeling is echter ingrijpend en brengt risico’s met zich mee. De nabehandeling bestaat uit functionele oefentherapie. Een brace wordt dan niet meer voorgeschreven.
Paracetamol nodig bij rugpijn?(2014).De patiënten met paracetamol herstelden even snel als patiënten met placebo: na 3 maanden was 85% hersteld. Gedurende het onderzoek daalde de pijnscore van patiënten in alle groepen even snel. In de placebogroep gebruikten patiënten niet méér alternatieve pijnstillers (NSAID’s of opioïden). Evenmin maakte het iets uit of paracetamol op vaste tijden in een vaste dosis werd ingenomen of alleen zo nodig.
Rugklachten bij ouderen (2017).· Van de patiënten met rugklachten is een aanzienlijk deel ouder dan 55 jaar. · Bij een groot deel van de ouderen met rugpijn zijn de klachten langdurig en zorgen ze voor fysieke beperkingen. · Bij ouderen lijkt niet veel vaker sprake van een ernstige onderliggende aandoening dan bij andere leeftijdsgroepen. · Alarmsymptomen zijn slechte voorspellers voor de diagnose ‘wervelfractuur’. · Pijnstillers worden veel gebruikt voor rugklachten, ondanks hun beperkte effectiviteit en de kans op bijwerkingen.
