Kanker, algemeen en borstkanker

Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn.
IMG 20200330 133039
  • Zie boven afbeelding cellen in lichaam, waar bij kanker (rode cellen) aanwezig is
  • Ongeremde groei van cellen, doordat de mechanismen die de celdeling reguleren verstoord zijn.
  • Door de ongeremde groei kan een gezwel (tumor) ontstaan, wat goedaardig of kwaadaardig kan zijn.
  • Een kwaadaardig gezwel, is een gezwel dat het weefsel in zijn omgeving kan beschadigen of zich kan verspreiden naar andere plaatsen in het lichaam via het bloed, via de lymfvaten of via lichaamsholten (buik, borst). Zodra de kankercellen deze plaatsen bereiken, nestelen ze zich in en gaan ze zich delen. Een kwaadaardig gezwel noemen we kanker
  • Zie google afbeeldingen: anatomie kanker. Neem met de fysiotherapeut door welke afbeeldingen voor u relevant zijn.

SAM 4775

  • Kanker openbaart zich meestal na het 60e levensjaar. Omdat we gemiddeld steeds ouder worden, neemt ook de kans om kanker te krijgen toe.

Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is

  • In grote lijnen zijn er vier fases bij de behandeling van kanker, waarbij de (oncologische) fysiotherapeut u kan helpen
    • Behandelingsfase: In deze fase is alles gericht op het bestrijden van kanker. De fysiotherapeut kan u helpen bij het verlies van lichaamsfuncties, vermindering van conditie of bij spanningsklachten.
    • Herstelfase: In deze periode is het vaak belangrijk om het dagelijkse leven weer op te pakken. Samen met de fysiotherapeut kunt u werken aan het herstel van lichaamsfuncties en verbetering van kracht, coördinatie en conditie. Sommige cliënten vinden het prettig om weer met werk en sport te beginnen. De (oncologische) fysiotherapeut kan hierin adviseren.
    • Palliatieve fase: Deze fase begint op het moment dat iemand te horen krijgt dat genezing niet meer mogelijk is. Deze periode kan weken, maanden of jaren duren. De behandeling is er op gericht om u zo lang mogelijk een kwalitatief goed leven te laten leiden. Samen met u bekijkt de fysiotherapeut uw hulpvraag en uw doelen.
    • Terminale fase: Gelukkig zijn er steeds meer mensen die kanker overleven. Voor sommigen is het helaas toch zo dat het levenseinde nadert. In deze periode staat uw welbevinden centraal. De fysiotherapeut kan u bijvoorbeeld helpen om prettige houdingen te vinden. Ontspanningsoefeningen kunnen helpen om spanningen te verminderen. Bewegen speelt een belangrijke rol bij de meeste behandelingen. Uit onderzoek blijkt dat bewegen een positieve invloed heeft op de kwaliteit van leven en dat klachten kunnen verminderen. Bewegen kunt u met een individuele begeleider doen of in groepsverband samen of juist niet. De keuze is aan u

Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door

  • Bij borstkanker na operatie of bestraling
    • Mogelijke complicaties na behandeling. Eea is afhankelijk van uitgebreidheid operatie (borstsparend, okselontruiming) / radiotherapie / leeftijd / BMI)
      • Littekenvorming,
      • Zenuwbeschadiging: zie het onderwerp 'zenuwklacht' en het onderwerp 'TOS'
      • Schouderproblemen door: 1 vastzittende schouder: zie het onderwerp 'schouder gewrichtskapselklacht' 2. verkorte spieren rond schouder 3. door lymfstrengen, deze verdwijnen vaak binnen 2-4 maanden  4. ander bewegingspatroon schouder 5. hoogstand schouderblad door zenuwuitval, hersteld meestal binnen 6-12 maanden. 6. door inklemmingsklachten bij omhoogbewegen arm, zie het onderwerp 'subacromiaal pijnsyndroom'
      • Ingezakte houding: holle nek en schouders naar voren. Zie het onderwerp 'nekklachten'
      • Sensorische centralisatie: overgevoeligheid voor pijn
      • Oedeem (zie het onderwerp 'oedeem'

Neem met de fysiotherapeut door welke verschijnselen bij u spelen

  • Fysiotherapeut
    • De eigen fysiotherapeut geeft aan welke adviezen, oefeningen en informatie zinvol zijn, zie verder
    • Bewegingsprogramma maken
    • Begeleiden bij bewegingsangst
  • Huisarts
    • Doorverwijzen. 
    • Specialist/ internist: onderzoek/ medicijngebruik/ bestralingen / operatie. Zie overzicht van voorlichtingsvideo's bij het KWF, klik op item onder het kopje 'behandelmethodes bij kanker'.
    • Bij operatie: volg richtlijn specialist.

Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling

  • Maak zo mogelijk ook voor de operatie een afspraak met de fysiotherapeut bij u in de buurt om (ademhalings) oefeningen door te nemen die na de operatie van belang zijn. 
  • Door losmaakoefeningen (zie verder), ontspanningsoegfeningen (zie 'ontspanningsoefeningen' op deze site) en massage (door partner / masseur / fysiotherapeut: zie aanvullende informatie 2.2.3) de gewrichten en spieren  los houden.  Zie 'oefeningen divers' en kijk bij 'massagetechnieken'
  • Hou bij hoeveel u beweegt per week (met fitmeter) en bespreek dit met de fysiotherapeut, zie onder afbeelding van 'bol.com' bij 'fitmeter'.

9200000064060974

  • Neem met uw trainer of fysiotherapeut door welke sport of bewegingsactiviteit voor u mogelijk is in uw situatie en hoe u met de klachten kunt omgaan. Zie ook video's op website 'physiotec', Aquatherapie.
  • Door de kanker kost het u steeds meer moeite om een activiteit te doen. Het gevaar is dan dat u steeds minder doet, wat tot gevolg heeft dat de conditie en de (spier) kracht achteruit gaat. Voor mensen met kanker is het dus essentieel om ondanks de vermoeidheid binnen de mogelijkheden te blijven bewegen en aan krachttraining te doen. Dit kunt u individueel of in een groep doen. Van belang is in ieder geval om datgene te kiezen wat u leuk vindt (anders houdt u het niet vol). Het revalidatieprogramma voor mensen met kanker omvat componenten van lichaamstraining en educatie. Het programma is gericht op minder klachten na kankerbehandeling en een betere kwaliteit van leven.
  • Coaching door fysiotherapeut door bijvoorbeeld eenmaal per maand af te spreken of contact via internet: afstemmen wat mogelijk is en wat bij u past. Doel: test afnemen om verloop te volgen, inspelen op terugval, stimulans om training vol te houden. Zie aanvullende informatie2.2.2 en 2.3.1
  • Als u een sport niet meer kunt uitoefenen, zoek dan naar alternatieven: fitness programma voor thuis of in fitness ruimte   
  • Bij borskanker
    • Schouder en arm in beweging houden
    • Ingezakte houding %2B naar voren staan schouders door meer spanning in borstspieren: zie houdingsoefeningen / opstrekoefeningen
    • Littekens tgv de behandeling: zie 'oefeningen divers' op deze site en kijk bij massage: massage en drukpuntmassage

Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn

SAM 3820

  • Algemeen
    • Volg altijd het protocol van de specialist en fysiotherapeut
    • Maak met de fysiotherapeut een beweegprogramma
    • Meeste video's komen van de website 'rehab my patient', tenzij anders vermeld
  • Oefeningen die van belang zijn bij borstkanker
  • Punten in het algemeen bij kanker
  • Kijk bij klachtenbeeld wat speelt tgv de kanker. 
  • Voor oedeem, zie het onderwerp 'oedeem' op deze site
  • Functionele oefeningen zijn belangrijk omdat dit in het dagelijkse leven toegepast kan worden en omdat de te oefenen spier en/of gewricht dan deel uit maakt van een natuurlijke beweging
  • Neem met de fysiotherapeut door welke activiteit/sport u het beste kan doen

De fysiotherapeut geeft aan welke adviezen en oefening voor u zinvol zijn

  1. Websites
    1. Revalidatieprogramma 'Herstel en balans': Informatie van de stichting Herstel & Balans over revalidatieprogramma's voor mensen met kanker 
    2. Sportzorg.nl: kanker en sporten
    3. Dokterdokter:
      1. wat is kanker
      2. Hoe borstkanker ontstaat
      3. Kanker is in speeksel te zien
    4. UMCG Centrum voor Revalidatie: Bewegen en Chemotherapie
    5. Diaconessenhuis:  Fysiotherapie bij het okselkliertoilet
    6. Alles over sport:
      1. Kanker
      2. Beweeg- en sportgedrag van mensen met een chronische aandoening of lichamelijke beperking
    7. Medicinfo: Kanker en sporten
  2. Onderbouwing  
    1. NtvG / huisarts en wetenschap
      1. NtvG: 1 t/m 10 van 106 zoekresultaten voor 'kanker fysiotherapie'
    2. Fysioforum: Zoekresultaten bij 'kanker'
    3. Minerva, Tijdschrift voor Evidence Based Medicine. 
        1. Deze systematische review toont aan dat oefeningen effectief zijn bij volwassenen voor het verminderen van de vermoeidheid tijdens en na een kankerbehandeling.  
      1. Vroegtijdig starten met kinesitherapie als preventie van lymfoedeem na chirurgie voor borstkanker? (2011). Wat is het effect van vroegtijdige kinesitherapie op de incidentie van secundair lymfoedeem na chirurgie voor borstkanker?
        1. De resultaten van deze studie blijken een effect aan te tonen van vroegtijdige kinesitherapie (met inbegrip van manuele lymfedrainage) in vergelijking met een educatief programma alleen, als preventie van lymfoedeem gedurende één jaar na borstkankerchirurgie mét okselklieruitruiming. De resultaten van deze eerste studie over de werkzaamheid van een vroegtijdige behandeling waarbij men oefeningen combineert met lymfedrainage vragen om bevestiging
    4. Google scholar: kanker
    5. Fitness helpt tegen bijwerkingen chemo borstkanker (2015)
    6. Physical activity and annual medical outlay in U.S. colorectal, breast and prostate cancer survivors (2018)
    7. Exercise for managing cancer- and treatment-related side effects in older adults. (2018)
    8. Effects of physical exercise after treatment of early breast cancer: systematic review and meta-analysis (2018)
    9. CME online, arm- en schoudermorbiditeiten na de behandeling van borstkanker, Drs. An de Groef en Prof. dr. Nele Devoogdt 
    10. Anatomie: 
      1. JufDanielle: Kanker, van cel naar ziekte

Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is