Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn.
Zie boven afbeelding: formule Cholesterol
In het kort
Zie video's op de website 'thuisarts.nl' van de huisarts: video 1 en video 2
Anatomie
Cholesterol is een vetachtige stof die het lichaam grotendeels zelf aanmaakt
Er bestaat 'goed' cholesterol (HDL-cholesterol) en 'slecht' cholesterol (LDL-cholesterol). Het goede cholesterolgehalte in het bloed mag hoog zijn, dat is juist goed voor de vaten. Door een hoog slecht cholesterol kunnen de bloedvaten verstopt raken en is er meer kans op hart- en vaatziekten. Goede verdere uitleg is hierbij van belang omdat 'goed' en 'slecht' nuances heeft!!
Het lichaam gebruikt cholesterol om cellen, hormonen en gal te maken.
Het lichaam maakt cholesterol aan in de lever en het neemt cholesterol op uit de voeding.
Zie google afbeeldingen: Cholesterol. Neem met de fysiotherapeut door welke afbeeldingen voor u relevant zijn.
Driekwart van de 35- tot 70-jarige Nederlanders heeft geen ideaal totaal cholesterol
Naast een te hoog cholesterol zijn de volgende factoren van belang bij hart- en vaten: Hoge bloeddruk, roken, overgewicht, te veel stress en diabetes. Zie website van de hartstichting: Risicofactoren
Mensen met een verhoogd cholesterol die regelmatig trainen hebben. Zie info 'hartstichting': 'Bewegen'
Een verbeterde insulinegevoeligheid (houd 48 uur aan) waardoor je met minder toekan
Verbeterd profiel vetsoffen in bloed
Verlaging van de bloeddruk (direct effect maximaal 8 mmHg verlaging)
Toename van energieverbruik
Verbetering van cardiovasculaire conditie
Toegenomen kracht en souplesse
Verbetering algemeen welbevinden
Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is
Ongezonde leefstijl / leefsituaties
Verkeerd eetpatroon: verzadigt vet (room/ boter/ koekjes/ etc.)
Overgewicht
Roken
Weinig bewegen
Veel stress: thuis / op werk / ....
Aanleg voor een hoog cholesterolgehalte.
Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door
Geen
Fysiotherapeut
Eventuele begeleiding door fysiotherapeut (voor patiënten die het niet lukt zelfstandig een actieve leefstijl te ontwikkelen en/of te onderhouden) afstemmen op wensen patient (zie ook aanvullende informatie 2.4)
Wil patient na de begeleiding naar een fitnessclub: beweegprogramma (oefeningen en activiteiten) laten plaatsvinden in fitnessruimte fysiotherapiepraktijk, zodat hij/zij bekend raakt met fitnessapparaten. Zie video 'Jeroen Bosch ziekenhuis' met impressie fysiofitness en zie onder afbeelding uit video.
Wil patient oefeningen en activiteiten zelf thuis oppakken: oefeningen en activiteiten doornemen die patient zelf kan doen (algemene oefeningen en oefeningen met elastische band/ gewichtjes)
Wil patient in een groep of individueel begeleid worden
Bespreek samen met de fysiotherapeut welke sport/ activiteit voor u geschikt is: duurtraining (wandelen, fietsen, zwemmen) en/of intervaltraining (bijvoorbeeld inspanningsblokjes van 5 minuten) en/of krachttraining.
Sport en beweeg regelmatig. Beweeg ten minste vijf dagen per week een half uur intensief. Regelmatige lichaamsbeweging verlaagt de cholesterol, de bloedsuiker en de bloeddruk. Hou bij hoeveel u beweegt per week (met een fitmeter) en bespreek dit eventueel met de fysiotherapeut, zie 'bol.com' bij'fitmeter'.
Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn
Oefeningen
.
Punten die van belang zijn.
De fysiotherapeut, in samenwerking met de huisarts en/of huisarts ondersteuner (......) bepalen welk programma voor u geschikt is (!!)
Een combinatie van duur- en krachttraining geeft het beste resultaat
Bij overgewicht & hoog cholesterol: training combineren met energie beperkend dieet (bespreken met dietist)
Advies: minstens 3 maal (verdeeld over de week) per week trainen
Krachttraining en/of korte intensieve duurtraining/ intervaltraining kan een goed alternatief zijn voor patiënten voor wie duurtraining problemen oplevert (bij ernstig overgewicht, vaatklachten benen, voetproblemen, amputaties, balans- en evenwichtsproblemen, langer bestaande diabetes, hartproblemen).
Duurtraining: verbeteren van het aeroob uithoudingsvermogen: Rond dit punt train je het vermogen van je lichaam om zuurstof naar je spieren te transporteren. Je traint je hart en longen waardoor je uithoudingsvermogen beter wordt. De trainingen (rond 60 tot 80 procent van je maximale hartslag, afhankelijk van je getraindheid) voelen over het algemeen vrij comfortabel aan. Je kan altijd de babbeltest gebruiken als 'parameter'. Kan je niet meer vlot babbelen tijdens het lopen, dan ga je te snel.
Beginnen met ongeveer 50%-60% van de maximale inspanning: duur en intensiteit in ongeveer 4 maanden rustig opbouwen (blessures voorkomen!!). (zie Karvonen index)
Aan de hand van het type activiteit met behulp van de MET-lijsten ( zie website 'allesover sporten': MET, Metabolic Equivalent of Task waarde)uitleggen hoeveel minuten per week dergelijke activiteiten zouden moeten worden beoefend om tot een duurzame gezondheidswinst te komen.
Intervaltraining
Activiteit, bv wandelen, afwisselen met 20 seconden sneller wandelen
20 seconden maximaal en 90 seconden herstellen: 3 maal uitvoeren
Krachttraining
7-10 oefeningen en per oefening een set van 8-10 herhalingen.
Intensiteit per oefening (zwaarte) bepalen met 1 RM calculator
Uitbreiden naar 3 sets van 8-10 herhalingen per oefening
De effecten van dagelijkse trainingen van een half uur zijn hetzelfde als langere trainingen (van een uur) om de dag.
Rodegistrijst als cholesterolverlager (2016). RYR (Red Yeast Rice ) verlaagt het cholesterol en lijkt geen ernstige bijwerkingen te geven. Of RYR minder bijwerkingen vertoont dan statines en of de rodegistrijst ook daadwerkelijk sterfte en events voorkomt, zoals statines doen, is door deze meta-analyse niet aangetoond. Daarnaast ontbreekt controle op een juiste dosering. Reden om terughoudend te zijn met het adviseren van RYR aan uw patiënten.
Bloeddruk- en cholesterolverlagende medicatie stoppen (2016). Conclusie: Het is tot nu toe onduidelijk of er gestaakt kan worden met preventieve cardiovasculaire medicatie bij patiënten met een post-hoc berekend laag risico op ziekte en sterfte door HVZ, die volgens de huidige NHG-Standaard CVRM niet met medicatie hoeven te starten.
Cholesterolverlaging bij ouderen, starten of doorgaan, stand van zaken (17-10-2018). Conclusie: Beslissingen over cholesterolverlagende therapie bij ouderen vragen om andere afwegingen dan bij jongere patiënten. Zo dient men de grote spreiding in het risico op hart- en vaatziekten, concurrerende risico’s, de tijd-tot-baat van de therapie in relatie tot de levensverwachting, de mate van kwetsbaarheid en de kwaliteit van leven mee te laten wegen in de besluitvorming. Gezien het hoge absolute risico op hart- en vaatziekten bij personen ≥ 70 jaar die eerder een cardiovasculaire gebeurtenis hebben doorgemaakt, is cholesterolverlagende therapie bij patiënten met klinisch manifest vaatlijden geïndiceerd. Stop alleen bij hinderlijke bijwerkingen of een beperkte levensverwachting (1-2 jaar). Als het gaat om patiënten zonder vaatlijden, dan kan bij vitale ouderen cholesterolverlagende therapie overwogen worden als het risico op hart- en vaatziekten hoog is, zoals bij diabetes mellitus, een zeer hoge totaal-cholesterolwaarde, ernstige hypertensie of een 10-jaarsrisico op een cardiovasculaire gebeurtenis > 20% op basis van een risicoscore die voor ouderen geschikt is. Het afkappunt van 20% voor het 10-jaarsrisico is overigens arbitrair. Maak per patiënt een individuele afweging. Gebruik voor het schatten van het 10-jaarsrisico een specifieke risicoscore voor oudere patiënten. Bij kwetsbare ouderen zonder vaatlijden bestaat geen indicatie voor het beginnen met of continueren van cholesterolverlagende therapie.
Statines zinvol bij ouderen zonder hart-vaatziekten? (2018). Consequenties voor de praktijk De resultaten van dit observationele onderzoek bieden geen ondersteuning voor wijdverbreid gebruik van statines door ouderen. Alleen bij diabetespatiënten van 75-85 jaar lijkt het zinvol om een statine voor te schrijven om het risico op cardiovasculaire events en overlijden te verminderen. Er moeten wel 164 diabetespatiënten behandeld worden om 1 cardiovasculair event te voorkómen en 306 diabetespatiënten om 1 sterfgeval te voorkomen. De resultaten van dit onderzoek onderschrijven in grote lijnen de richtlijn ‘Cardiovasculair risicomanagement bij (kwetsbare) ouderen’, waarin wordt gesteld dat er een grotere terughoudendheid geboden is in statinegebruik bij ouderen zonder hart- en vaatziekten.
LDL-cholesterol: lager is niet altijd beter (2016). Consequenties voor de praktijk: Dit onderzoek ondersteunt de keuze in de NHG-standaard ‘Cardiovasculair risicomanagement’ om te streven naar een LDL-cholesterolwaarde van 2,5 mmol/l bij mensen met een cardiovasculaire aandoening. Ook illustreert het onderzoek dat uitkomsten uit RCT’s niet altijd overeind blijven als we het onderzoek verplaatsen naar de gewone dagelijkse klinische praktijk. De gemiddelde leeftijd in deze studie ligt hoog, en is vergelijkbaar met die van de patiëntenpopulatie die in Nederland statines slikt. De kracht van deze studie is ook de inclusie van veel patiënten met multimorbiditeit, polyfarmacie, en het meenemen van de mate van therapietrouw. Op basis van dit onderzoek zal de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie haar richtlijn moeten heroverwegen, en de streefwaarde naar boven kunnen bijstellen. Als de patiënt vervolgens – conform het ‘zorg op de juiste plek’-principe – over gaat van de specialist naar de huisarts, ontstaat er in ieder geval geen verwarring meer bij huisarts of patiënt over de na te streven cholesterolwaarde.
Model voor wel of geen statine slikken (2016).Nederlandse onderzoekers ontwikkelden op basis van bestaande studiegegevens een nieuw algoritme om op basis van enkele klinische gegevens het nut van het gebruik van een statine voor individuele oudere patiënten te schatten. Sommige ouderen kunnen prima zonder, maar ouderen die al eerder een groot bloedvatprobleem hadden moeten allemaal aan de cholesterolverlagers (Clin Res Cardiol. 2016; online 23 augustus).
LDL-cholesterolverlagende therapie (2015).Aanbevelingen: Op grond van de relatieve effectiviteit en de kosten komen we tot de volgende aanbevelingen voor patiënten met coronairlijden. Hierbij zou het geschatte risico op nieuwe manifestaties van vaatlijden richting moeten geven en niet de waarde van individuele risicofactoren zoals LDL-cholesterol. Alle patiënten met bekend coronair lijden zouden allereerst moeten worden behandeld met aspirine en een gemiddelde dosis van een statine, bijvoorbeeld atorvastatine 10 mg, simvastatine 40 mg of pravastatine 40 mg.8 Vervolgens kan worden overwogen een ACE-remmer toe te voegen, zoals perindopril 4 mg of ramipril 10 mg. Behandeling met een ACE-remmer en een bètablokker is altijd geïndiceerd bij patiënten met een hoge bloeddruk of hartfalen.9
Bij patiënten met een hoog risico op een acuut coronair syndroom, zoals bij diabeten met bekend vaatlijden, kan vervolgens een hoge dosis statine worden overwogen, zoals atorvastatine 80 mg. Als een hoge dosis statine niet wordt verdragen, kan worden overwogen de combinatie van simvastatine en ezetimib voor te schrijven. Conclusie: De keuze voor de behandeling van patiënten met coronairlijden dient te worden gemaakt op basis van een inschatting van het risico van ieder individu en niet van de waarde van specifieke risicofactoren zoals LDL-cholesterol.
Het onvoorspelbare beloop van coronaire atherosclerose (2018). Coronaire atherosclerose is een veelvoorkomende ziekte. De plaques die in coronairvaten ontstaan kunnen ernstige gevolgen hebben, zoals een hartinfarct. Het beloop van deze multifactoriële en heterogene ziekte is echter slecht voorspelbaar en verschilt per patiënt. Atherosclerose wordt vaak beschreven als een geleidelijk progressieve ziekte, maar naast langzame progressie vertoont de ziekte ook vaak een zekere periodiciteit. Daarbij kunnen stabielere periodes en periodes van regressie voorkomen. Er zijn diverse processen bekend die een rol spelen bij het ontstaan en kwetsbaarder worden van de plaques. In dit artikel bespreken wij een aantal van deze processen. Ondanks de kennis over deze processen is de periodiciteit van atherosclerose nog grotendeels onverklaard. Meer inzicht in deze periodiciteit kan van belang zijn voor de ontwikkeling van nieuwe therapieën. Momenteel is de hoeksteen van de behandeling, naast lifestyle-adviezen, het medicamenteus verlagen van het LDL-cholesterol.
Statines: sponsoren loont (2016). Artsen die zich laten betalen door de farmaceutische industrie schrijven significant vaker merk-statines voor. Artsen die zich niet laten betalen, zetten op mediaan 17,8% van hun statinerecepten een niet-generiek middel; voor elke 1000 dollar die een arts van de industrie ontvangt, neemt deze ratio met 0,1% toe. Deelname aan gesponsorde nascholing scheelt 4,8%. Dit blijkt uit koppeling van 2 Medicare-bestanden in de Amerikaanse staat Massachusetts, ondernomen door James Yeh en collega’s van Harvard Medical School (JAMA Intern Med. 2016; online 9 mei).
Website van het Longfonds, video's: 'motivational interviewing'. Is hier beschreven voor COPD, maar kan toegepast worden voor alle klachtenbeelden waar gedragsverandering van belang is voor herstel. Motivational Interviewing (of motiverende gesprekstechnieken) is een gespreksmethode om tot gedragsverandering te komen. Vaak willen mensen met een (chronische) klacht wel iets veranderen, bijvoorbeeld hun voeding of beweegpatroon, maar lukt het niet. Met 'motivational interviewing' verandert de cliënt zijn gedrag zelf, vanuit de eigen motivatie, en niet vanuit een oplossing die door de zorgverlener wordt opgelegd. U geeft de cliënt meer verantwoordelijkheid over de eigen keuzes (= zelfmanagement).
Statines worden vaak preventief voorgeschreven aan mensen met een verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Een te hoge bloeddruk is een van de risicofactoren. Daarnaast zijn het onder meer erfelijke aanleg, overgewicht, diabetes en roken. Volgens de Nederlandse richtlijnen mogen artsen statines alleen preventief voorschrijven als mensen een aantal van die risicofactoren hebben of als de bloeddruk echt flink hoog is. De Amerikaanse onderzoekers benadrukken dat het belangrijk is om voor iedere (oudere) patiënt individueel de afweging te maken of statines zinvol zijn.
Voor een mogelijk trainingsprogramma, zie 'bewegen, sporten en trainen' op deze site en kijk bij 'mogelijk trainingsprogramma voor conditieverbetering'.
