Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn.
Zie boven afbeelding linker hand: links handrug en rechts handpalm. In rood vingerkootjes.
In het kort
Andere benaming: Fractuur vinger of duim
Elke vinger heeft drie kootjes: het eindkootje, het middelste kootje en het kootje wat tegen het middenhandsbeentje aanligt. De duim heeft 2 kootjes. Zie boven afbeelding
Een botbreuk kan ontstaan door krachten van buitenaf of spontaan door een ziekte (bv osteoporose).
U heeft pijn en kan de vinger of duim niet bewegen
Met behulp van een spalk, tape of gips moet het gebroken bot herstellen.
Bij een botbreuk wordt vanuit de botuiteindennieuw botweefsel gevormd.
Dit proces duurt ongeveer 6-8 weken
De fysiotherapeut kan door uitleg, adviezen en oefeningen het herstel ondersteunen
Na herstel van een botbreuk kan er nog maanden sprake zijn van periodes van zwelling, pijn en verminderde functie.
Andere benaming: gebroken vinger / duim of vinger / duim fractuur of vinger / duim breuk of breuk vinger / duim of phalanxfractuur
Anatomie
Elke vinger heeft drie kootjes: het eindkootje, het middelste kootje en het kootje wat tegen het middenhandsbeentje ligt. De duim heeft 2 kootjes
Na de botbreuk moeten de breukvlakken weer goed tegenover elkaar staan.. Vanuit de botuiteinden wordt nieuw botweefsel gevormd. Dit proces duurt ongeveer 6 weken ( e.e.a. is afhankelijk van de leeftijd, de conditie en het soort breuk).
Om de breukvlakken bij elkaar te houden wordt gekozen voor een operatie, gips of tape
Na maximaal twee weken moeten de vingers of duim weer gewoon worden bewogen. De achterliggende reden is dat de pezen bij langer 'niet bewegen' vastgroeien aan het bot en gewricht, waardoor een niet beweegbare vinger of duim kan ontstaan. Operatie na een vingerfractuur moet snel worden uitgevoerd, waarna het gips relatief kort moet worden gedragen.
Elke breuk is verschillend. Uw specialist (orthopeed) geeft aan welke richtlijn voor u geldt.
Complicaties na deze breuk: bewegingsbeperkingen in vinger of duim (soms maanden / jaren aanwezig!), peesirritaties
Voor algemene informatie tav botbreuk, zie het onderwerp 'botbreuk' op deze site
Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is
Trauma: klap op vinger of duim / bal op vinger of duim
Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door
Pijn
Onvermogen bewegen vinger / duim
Zwelling
Soms abnormale stand vinger / duim
Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door
Fysiotherapeut / handfysiotherapeut
De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder. Meestal zijn 2-4 behandelingen voldoende.
Tijd is de belangrijkste factor bij herstel bot. Fysiotherapie is van belang om de voorwaarden van het natuurlijke herstel te optimaliseren.
Eerste behandeling: uitleg klachtenbeeld, informatie over behandelplan en eerste adviezen oefeningen
Tweede behandeling: Oefeningen en adviezen doornemen (e.v.t een opname hiervan maken die thuis bekeken kan worden)
Derde behandeling: Oefeningen doornemen en kijken of ze goed uitgevoerd worden
Vierde behandeling enige tijd na behandeling 3: evalueren stand van zaken.
Zo nodig nog 2 (of meer) behandelingen plannen. Eea is afhankelijk van uitgebreidheid blessure, het herstel, het oppakken van adviezen oefeningen en van de eventueel aanwezige 'bewegingsangst'
Onderzoek: rontgen. Zie ook startpuntradiologie.nl: hand
Immobilisatie: gips, brace of tape
Controle afspraken
Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling
Algemeen
Span regelmatig (ieder uur een paar minuten) de spieren van de arm / hand aan.
Ontspannen / pijndempen
Losmaakoefeningen (vaak en kort doen) bij pijn of stijfheid in de vinger/duim
Massage onderarm en pols. Zie 'oefeningen divers' op deze site en kijk bij 'massage/ polsregio'
Koude pakking op het gewricht (tien minuten, doekje tussen pakking en huid, twintig minuten tussen elke koudebehandeling) bij pijn. Zie 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'spieren'.
Bewegen, sporten en werken
Niet met medicatie / pijndempers sporten of belastend werk doen
Als de eigen sport / werk niet meer uitgeoefend kan worden, zoek dan naar alternatieven
Onderzoeken sportmateriaal, sportomstandigheden, trainingsbelasting (frequentie, duur en intensiteit aanpassen) en techniek.
Bij gips / brace / tape
Volg richtlijn van de specialist.
Het duurt 48 uur voordat het gips zijn maximale sterkte heeft gekregen. Tijdens deze periode moet u erg voorzichtig zijn met het gips.
Het gipsverband mag niet nat worden. De huid blijft dan te lang vochtig, waardoor er jeuk ontstaat en de huid kapot gaat. Voor het douchen kan een douchehoes gebruikt worden (te koop bij apotheek of thuiszorgwinkel.
Ga niet met een voorwerp onder het gips krabben. Hierdoor kunnen wondjes ontstaan en infecties.
Houd de onderarm hoog dmv een mitella. Gedurende de nacht kunt u de mitella afdoen en de arm op een kussen leggen. Zie onder afbeelding van 'bol.com' bij'mitella'.
Tijdens de hele gipsperiode mag u geen ringen dragen.
Contact opnemen met de gipskamer of afdeling spoedeisende hulp:
Als de hand dik wordt, tintelt, klopt, wit of blauw wordt en er binnen enkele uren na het hoog houden geen verbetering optreedt.
Als het gips gebroken is
Bij een operatie
Volg de richtlijn van de specialist.
na operatie tape of gips
Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn
Punten die van belang zijn bij deze klacht
Losmaakoefeningen en peesglijoefeningen om gewrichtjes en pezen los te houden/maken na herstel botbreuk
Rek-, kracht- en stabiliteitsoefeningen: Opvoeren belasten pas toegestaan als de breuk al enigszins is vastgegroeid. De Röntgenfoto's en de eventuele pijnklachten geven een indicatie wanneer de oefeningen verzwaard kunnen worden.
Sport- en werkspecifiekeoefeningen: Enige tijd na herstel bot
Onderstaande video's komen van website 'xpertclinic' en 'rehab my patient', tenzij anders vermeld
Mogelijk basis oefenprogramma voor de duim na een verzwikking, zie onder en zie video waar de meeste van de onderstaande oefeningen opstaan.
Houdingsoefeningen / lig of zit of stand / elleboog licht gebogen / beweging eventueel ondersteunen met andere hand
Opponeren duim: Afwisselend met duim zijkant wijsvinger en topje middelvinger aantikken
Spreiden duim: Duim gestrekt van handpalm af bewegen.
Peesglijoefeningen
Peesglijden strekpees duim: Handpalm plat op tafel, til de duim maximaal op (peesglijden strekpees duim).
Maximale peesglijding duim: Pink en pinkmuis op tafel, beweeg duim maximaal zijwaarts omhoog (strekken in alle gewrichtjes) en voor handpalm langs (buigen in alle gewrichtjes).
Vingers en duim gestrekt, beweeg hand zijwaarts naar pink zijde
Vingers gestrekt en duim voor handpalm, beweeg hand zijwaarts naar pinkzijde
Duim voor handpalm en vingers om duim, beweeg hand zijwaarts naar pinkzijde
Peesglijden quervain: Elleboog op tafel, hand en vingers gestrekt, beweeg hand naar pinkzijde en daarna hand naar achteren (strekking pols) met spreiding in duim.
Krachtoefeningen, zo mogelijk verzwaren met elastiek of klei of andere hand of handknijper
Peesglijden vingers, maximale beweging: Elleboog op tafel, hand en vingers gestrekt, vingers buigen (vuist maken) en pols buigen, daarna pols strekken en vingers maximaal strekken.
Sport/ werk specifiek oefenprogramma maken: opbouwen in snelheid bewegingen en in zwaarte.
Juiste techniek sport die gedaan wordt of werk (bijvoorbeeld tiltechniek) doornemen met de sporttrainer of fysiotherapeut. De techniek moet erop gericht zijn in eerste instantie de uiterste grens van de belastbaarheid te vermijden. In sommige gevallen kan dit ten koste gaan van de geleverde prestatie
Mogelijk opbouw
Het ‘droog’ trainen van activiteit: eerst voorzichtig in ‘slow motion’ en later, als het goed gaat, sneller. De uitvoering mag geen pijn doen.
Uiteindelijk meer sportspecifiek (of werkspecifiek) trainen. Men mag daarbij pas voluit gaan als men zonder enig probleem een tijdje rustig de betreffende activiteit/beweging kan doen. Heel geleidelijk de belasting op te voeren
Voor extra oefeningen en algemene informatie bij oefeningen, zie
Rustig opbouwen van dagelijkse activiteiten (afwassen, stofzuigen, deur openen....) is belangrijkste oefening (= functioneel trainen). Bij alle activiteiten/ sporten stabiel houden vinger/duim
Voorkomen te veel zwelling rond vinger/duim (iets mag)
Voorkomen van te veel pijn (iets mag)
De fysiotherapeut kan (als zowel de fysiotherapeut en de patiënt er achter staan!) een opname maken van de oefeningen die voor u van belang zijn (met telefoon van fysiotherapeut en mailen of met telefoon/ ipad van patiënt), zodat u thuis dit terug kan zien)
De fysiotherapeut geeft aan welke adviezen en oefening voor u zinvol zijn.
Websites
Nederlandse vereniging voor traumachirurgie subvereniging van de nederlandse vereniging voor heelkunde: Gebroken vingers of (midden) hand
