Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn.
Zie boven afbeelding linker hand: links handrug en rechts handpalm. In rood: scaphoidbotje
In het kort
Andere benaming: Botbreuk scaphoid botje
Het scaphoid botje ligt in de rij tegen de onderarm aan de duimzijde. Zie afbeelding boven
Een botbreuk kan ontstaan door krachten van buitenaf of spontaan door een ziekte (bv osteoporose).
U heeft pijn, zwelling en kan de pols en onderarm niet bewegen
Met behulp van gips of door een operatie moet het gebroken bot herstellen.
Bij een botbreuk wordt vanuit de botuiteindennieuw botweefsel gevormd.
Dit proces duurt ongeveer 8-12 weken
De fysiotherapeut kan door uitleg, adviezen en oefeningen het herstel ondersteunen
Na herstel van een botbreuk kan er nog maanden sprake zijn van periodes van zwelling, pijn en verminderde functie.
Andere benaming: gebroken scaphoid of scaphoid fractuur of scaphoid breuk of breuk scaphoid
Anatomie
De pols wordt gevormd door 8 botjes, 22 pezen en 26 ligamenten. De 8 botjes liggen in 2 rijen: een rij die tegen de onderarm aanligt en een rij die tegen de hand aanligt. Het scaphoid botje ligt in de rij tegen de onderarm aan de duimzijde.
Vanuit de botuiteinden wordt nieuw botweefsel gevormd. Dit proces duurt bij een scaphoid botbreuk ongeveer 12 weken ( e.e.a. is afhankelijk van de leeftijd, de conditie en het soort breuk).
Behandeling scaphoid botbreuk
Gips.
Er is geen consensus in de literatuur over het type toe te passen gips. De meningen variëren tussen onderarmgips, onderarm met duimgips en gips hele arm (ook bovenarm)
Bij een stabiele breuk (botdelen staan goed tov elkaar), kan er gekozen worden voor een gipsbehandeling.
Gemiddeld zal er 8 tot 10 weken gips gegeven worden.
Nadeel van gips is dat alle andere gewrichten in de pols ook 12 weken vastgezet worden.
Operatie
Als breuk na 4 maanden immobilisatie (gips) niet genezen is
Tegenwoordig wordt vaker voor gekozen voor operatie ivm nadelige punten bij gips
Als de twee botfragmenten niet goed staan (instabiele botbreuk)
Fixatie botfragmenten met een schroef of ijzerdraden
Vaak wordt beenmerg toegevoegd ter bevordering van de genezing.
De ijzerdraden moeten na 10-12 weken weer verwijderd worden.
Mogelijke complicaties na deze breuk (Eea is afhankelijk van de locatie van het breukvlak)
Botafsterving door doorbloedingsstoornisen daardoor artrose: ‘snac (Scaphoid Nonunion Advanced Collaps) pols. Zie 'gewichtsklacht pols' op deze site
Bewegingsbeperkingen in hand (soms maanden / jaren aanwezig!),
De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder. Meestal zijn 2-4 behandelingen voldoende. Tijd is de belangrijkste factor bij herstel bot. Fysiotherapie is van belang om de voorwaarden van het natuurlijke herstel te optimaliseren.
Eerste behandeling: uitleg klachtenbeeld, informatie over behandelplan en eerste adviezen oefeningen
Tweede behandeling: Oefeningen en adviezen doornemen (e.v.t een opname hiervan maken die thuis bekeken kan worden)
Behandeling 3: Oefeningen doornemen en kijken of ze goed uitgevoerd worden
Behandeling 4 enige tijd na behandeling 3: evalueren stand van zaken.
Zo nodig nog 2 (of meer) behandelingen plannen. Eea is afhankelijk van uitgebreidheid blessure, het herstel, het oppakken van adviezen oefeningen en van de eventueel aanwezige 'bewegingsangst'
Onderzoek: Bij verdenking scaphoidfractuur, zelfs als de röntgenfoto normaal lijkt te zijn, wordt gips gegeven. Na ongeveer tien dagen moet het onderzoek herhaald worden. Bij twijfel kan dan een CT-scan of een botscan gedaan worden.
Immobilisatie: onderarm en duim voor 10-12 weken in gips
Keuze operatie,
Wordt tegenwoordig meer voor gekozen ivm nadelen immobiliseren
Bij instabiele fractuur van het scaphoid
Als breuk na 4 maanden niet genezen is
Controle afspraken: Na acht weken zal er een CT scan worden gemaakt om de fractuurgenezing te beoordelen.
Gipsmeester
Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling
Algemeen
Volg richtlijn van de specialist.
Met een botbreuk van de middenhand mag u niet autorijden omdat u niet verzekerd bent. U mag alleen autorijden met een schriftelijke verklaring van uw verzekering. Neem met uw orthopeed door wanneer autorijden weer mogelijk is.
Ontspannen / pijn verminderen
Losmaakoefeningen vaak en kort doen, zie verder bij oefeningen
Koude pakking op het vinger of duimgewricht (tien minuten, doekje tussen pakking en huid, twintig minuten tussen elke koudebehandeling). Zie 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'spieren'. Zie ook onder afbeelding van 'bol.com' bij 'coldpack'.
Bewegen, sporten en werken
Niet met medicatie / pijndempers sporten of belastend werk doen
Als de eigen sport / werk niet meer uitgeoefend kan worden, zoek dan naar alternatieven
Bij gips / brace
Het duurt 48 uur voordat het gips zijn maximale sterkte heeft gekregen. Tijdens deze periode moet u erg voorzichtig zijn met het gips.
Het gipsverband mag niet nat worden. De huid blijft dan te lang vochtig, waardoor er jeuk ontstaat en de huid kapot gaat. Voor het douchen kan een douchehoes gebruikt worden (te koop bij apotheek of thuiszorgwinkel.
Ga niet met een voorwerp onder het gips krabben. Hierdoor kunnen wondjes ontstaan en infecties.
Houd de onderarm hoog dmv een mitella. Gedurende de nacht kunt u de mitella afdoen en de arm op een kussen leggen. Zie 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij ondersteuning. Zie onder afbeelding van 'bol.com' bij 'mitella'.
Tijdens de hele gipsperiode mag u geen ringen dragen.
Contact opnemen met de gipskamer of afdeling spoedeisende hulp:
Als de hand dik wordt, tintelt, klopt, wit of blauw wordt en er binnen enkele uren na het hoog houden geen verbetering optreedt.
Als het gips gebroken is.
Bij een operatie
Volg de richtlijn van de specialist.
Na operatie gipsspalk
De eerste 6 weken na de operatie zware belasting voorkomen
Na 6 weken bij goed herstel bot belasting opbouwen
Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn
Punten die van belang zijn bij deze klacht
Houdingsoefening om pols in neutrale positie te brengen die minste overbelasting geeft
Losmaakoefeningen bij pijn en stijfheid
Krachtoefeningen en stabilisatieoefeningen
Opvoeren belasten van de pols met kracht pas toegestaan als de breuk al enigszins is vastgegroeid. De Röntgenfoto's en de eventuele pijnklachten geven een indicatie wanneer de oefeningen verzwaard kunnen worden.
Haltertraining, trainen met elastische banden en vormen van ‘trekken’ en ‘hangen’ brengen minder compressie in de pols met zich mee: versterken spieren en op lange termijn ook het kapselbandapparaat (zie aanvullende informatie)
Krachtoefening voor spieren rond pols heeft beperkingen omdat er rond de pols geen spieren zijn die de functie van kapselbandstructuren kunnen overnemen (zie aanvullende informatie)
Sport- en werkspecifiekeoefeningen
Mogelijk basis oefeningprogramma bij deze klacht en zie video behorende bij onderstaande oefeningen.
Onderstaande video's komen van website 'xpertclinic' en 'rehab my patient', tenzij anders vermeld
Houdingsoefeningen / lig of zit of stand / elleboog licht gebogen
Aannemen neutrale positie pols: Midden handrug in rechte lijn met onderarm (of middelvinger in het verlengde van de pols en onderarm) en hand in lichte stand naar achteren.
Losmaakoefeningen / lig of zit of stand / elleboog licht gebogen / beweging eventueel ondersteunen met andere hand
Krachtoefeningen / lig of zit of stand / oefening zo mogelijk verzwaren met gewichtje (flesje) of elastiek of andere hand of handknijper / oefeningen uitvoeren met 'neutrale pols'
Handhaven neutrale positie pols bij dagelijkse activiteiten: kopje pakken / pan pakken / roeren in pan........
Sport- en werkspecifiekeoefeningen
Sport/ werk specifiek oefenprogramma maken: opbouwen in snelheid bewegingen en in zwaarte.
Juiste techniek sport die gedaan wordt of werk (bijvoorbeeld tiltechniek) doornemen met de sporttrainer of fysiotherapeut. De techniek moet erop gericht zijn in eerste instantie de uiterste grens van de belastbaarheid te vermijden. In sommige gevallen kan dit ten koste gaan van de geleverde prestatie
Mogelijk opbouw
Het ‘droog’ trainen van activiteit: eerst voorzichtig in ‘slow motion’ en later, als het goed gaat, sneller. De uitvoering mag geen pijn doen.
Uiteindelijk meer sportspecifiek (of werkspecifiek) trainen. Men mag daarbij pas voluit gaan als men zonder enig probleem een tijdje rustig de betreffende activiteit/beweging kan doen. Heel geleidelijk de belasting op te voeren
Voor extra oefeningen en algemene informatie bij oefeningen, zie
Neem met de fysiotherapeut door welke activiteit/sport u het beste weer kan doen. Rustig opbouwen van dagelijkse activiteiten (afwassen, stofzuigen, deur openen, tas tillen....) met 'stabiele pols' is belangrijkste oefening (= functioneel trainen).
Bij alle activiteiten stabiel houden pols
Voorkomen te veel zwelling rond pols (iets mag)
Voorkomen van te veel pijn (iets mag)
De fysiotherapeut kan (als zowel de fysiotherapeut en de patiënt er achter staan!) een opname maken van de oefeningen die voor u van belang zijn (met telefoon van fysiotherapeut en mailen of met telefoon/ ipad van patiënt), zodat u thuis dit terug kan zien)
De fysiotherapeut geeft aan welke adviezen en oefening voor u zinvol zijn.
Boek: Onderzoek en behandeling van de hand en de pols H2 (Proximale scaphoidfractuur), H2a (Addendum fractuur van het os scaphoideum en haar complicaties), 3 (Pseudartrose van het os scaphoideum met avasculaire necrose van het proximale botfragment), 4 (Scaphoid Nonunion Advanced Collaps (snac-)pols), K. van Nugteren, D. Winkel
