Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn.
Zie boven afbeelding voorzijde rechter schoudergordel, in rood bandjes (ligamenten) die betrokken kunnen zijn bij een schouder trauma
In het kort
Andere benaming: ongeluk schouder of val op schouder/ arm
Het schoudergewricht is samengesteld uit de kop van de bovenarm, de kom van het schouderblad en de kraakbeenring om de kom. Langs het gewricht lopen bandjes, pezen en zenuwen. Zie boven afbeelding en zie video op website 'Blausen': anatomie van het schoudergewricht
Door een trauma (b.v val of klap of verdraaiing) vinden er druk-, trek-, draai- en schuifmomenten plaats in het schoudergewricht
Daarna kunt u klachten hebben als pijn, zwelling en gevoel van instabiliteit
Structuren die aangedaan kunnen zijn daarbij zijn o.a bot, kraakbeen (ring), kapsel, banden, pezen
Binnen mogelijkheden bewegen is belangrijk
Als bewegen niet mogelijk is, is verder onderzoek (b.v rongen of echo) soms nodig
De fysiotherapeut kan uitleg, adviezen en oefeningen geven om voorwaarden herstel optimaal te maken
Zo nodig ook samen kijken wat zinvol is om te doen, als klachten blijven of erger worden
Andere benaming: ongeluk schouder
Anatomie
Het schoudergewricht is samengesteld uit de kop van de bovenarm (caput humerale) en de kom van het schouderblad (cavitas glenoidale). De kraakbeenring (labrum) zit om de schouderkom. Om de uiteinden van de botten zit kraakbeen en rond het gewricht zit het gewrichtskapsel. Binnen het kapsel zit gewrichtsvocht. Langs het schouder gewricht lopen banden, zenuwen en spieren (en pezen van spieren), met daartussen een slijmbeurs.
Zie afbeeldingen google:anatomie schouder. Neem met de fysiotherapeut door welke afbeeldingen voor u relevant zijn.
Bij een trauma kunnen banden, kapsel, pezen, spieren, botten, kraakbeen, slijmbeurs en labrum (ringvormige bindweefselstructuur rond de schouderkom) rond de schoudergordel betrokken zijn. Neem met de fysiotherapeut door welke structuren bij u aangedaan zijn.
Door een trauma kunnen naast blessure thv de schouder ook andere gewrichten (sleutelbeengewrichten en/of nek en/of elleboog en/of hand en/of ribben....)/ structuren aangedaan zijn, neem dit ook met de fysiotherapeut door.
De structuren die bij een schouder trauma betrokken kunnen zijn vragen vaak om een langdurig herstel (van een paar weken tot enkele maanden). Eea is afhankelijk van de ernst van de blessure, het aantal structuren wat aangedaan is (zie boven), de situatie van het gewricht voor de verzwikking (was er bijvoorbeeld sprake van artrose?) en de mate waarin het gewricht na de blessure belast wordt (zwaar werk, intensief sporten).
Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is
Val op schouder, elleboog of hand
Verdraaiing/ verzwikking van het schoudergewricht
Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door
Pijn
Pijn (en bewegingsbeperking en krachtsverlies) direct na trauma (hevige pijn als zwelling thv schouderdak zit: is nauwe ruimte!)
Hevige pijn die steeds erger wordt enkele uren na trauma (vooral pijn buitenzijde bovenarm)
Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door
Fysiotherapeut
De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder. Meestal zijn 4 - 6 behandelingen voldoende. Tijd is de belangrijkste factor bij herstel van de aangedane structuren. Fysiotherapie is van belang om de voorwaarden van het natuurlijke herstel te optimaliseren.
Eerste behandeling: diagnose stellen, uitleg klachtenbeeld en informatie over behandelplan
Tweede behandeling: Oefeningen en adviezen doornemen (e.v.t een opname hiervan maken die thuis bekeken kan worden)
Behandeling 3: Oefeningen doornemen en kijken of ze goed uitgevoerd worden
Behandeling 4 enige tijd na behandeling 3: evalueren stand van zaken.
Zo nodig nog 2 (of meer) behandelingen plannen. E.e.a is afhankelijk van uitgebreidheid van de klacht, het herstel, het oppakken van adviezen /oefeningen en van de eventueel aanwezige 'bewegingsangst'
Huisarts
Medicatie: Pijnstiller !! / ontstekingsremmer
Doorverwijzen: fysiotherapeut, orthopeed als klachten erger worden of aanwezig blijven ondanks de adviezen en oefeningen
Specialist orthopeed
Onderzoek: MRI, echo, röntgen of kijkoperatie om botbreuk, labrumletsel, spierscheur of schade gewrichtskapsel in beeld te brengen. Onderzoek is vooral van belang bij mensen boven de 40 jaar die klachten houden. Zie startpuntradiologie.nl bij schouder
Immobilisatie: Brace
Kijkoperatie, zie video gezondheidsplein:kijkoperatie
Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling
Algemeen
Beweeg bij ernstige blessure de schouder binnen de mogelijkheden. Op geleide van de pijn de bewegingen opbouwen
Gebruik eventueel (niet echt nodig) een sling of mitella, of houd de hand in de zak bij staan en lopen. Periode gebruik (1-3 weken) is afhankelijk van de ernst van de blessure. Zie bol.com: steunband/mitella en zie schouderbrace. Zie ook 'hulpmiddelen' op deze site, kijk bij 'ondersteuning'.
Bij het aankleden eerst de aangedane arm in de mouw steken en bij het uitkleden eerst de gezonde arm uit de mouw halen.
Niet autorijden in periode dat mitella nodig is
Ontspannen / pijndempen door
Warmtepakking op nek- en schouderspieren (met fysiotherapeut doornemen waar en wanneer). Zie bol.com: hot/coldpack
(zelf) Massage. Zie massage wat u zelf kan doen: video massage nek en schouder. Zie ook 'oefeningen divers' op deze site en kijk bij massage schouder en bovenarm. Neem dit door met de eigen fysiotherapeut zodat die kan aangeven welke technieken voor u zinvol zijn, met welke intensiteit u het kan doen en waar u op moet letten.
Ontspannen slaaphouding voor schouder: zijlig op niet aangedane schouder en aangedane arm op kussen. Zie video op website 'rehab my patient'
Losmaakoefeningen (o.a elleboog en pols en vingers) vaak en kort doen om spieren en gewricht los te houden, zie verder bij oefeningen
Koude pakking op het gewricht (tien minuten, doekje tussen pakking en huid, twintig minuten tussen elke koudebehandeling). Belangrijkste doel van de koude is pijndemping (ook dus mogelijk om bij veel pijn gedurende de dagen na de verzwikking toe te passen). Zie bol.com: hot/coldpack
Bewegen, werken, sporten en trainen
Bespreek met de huisarts of fysiotherapeut of er beperkingen zijn.
Neem bewegingen schouder die bij sport/ werk plaatsvinden zo nodig door met trainer of fysiotherapeut.
Als de eigen sport niet meer uitgeoefend kan worden, zoek dan naar alternatieven: fitness programma voor thuis of in fitness ruimte (oppassen voor overbelasting!).
Kijk samen met de fysiotherapeut welke activiteit nog mogelijk is
Bij fitnessclub oppassen voor overbelasting: trainen zonder of met beperkte gewichten. Soms is het beter om thuis vaak en kort te trainen met dynaband / gewichtjes.
Doe functionele oefeningen: iets zwaars (bv stofzuiger) optillen en wegleggen / deur openen en sluiten / stofzuigen..........
Voor mogelijk trainingsprogramma zie onder bij oefeningen en zie aanvullende informatie
Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn
Punten die van belang zijn bij deze klacht
Volg altijd het protocol van de eigen specialist / fysiotherapeut
Kijk zo nodig bij klachtenbeeld (eea afhankelijk van structuur schouder wat aangedaan is) waar sprake van is
Beginnen onder de 90 graden en daarna boven de 90 graden als het pijnvrij kan
Houdingsgevoeloefeningen om een optimaal bewegingssamenspel tussen bovenarm (kop schoudergewricht) en schouderblad (kom schoudergewricht) te realiseren. Zie aanvullende informatie 1.2.2
Losmaakoefeningen: ontspannen spieren rond de schouder en het schoudergewricht.
In eerste instantie kleine bewegingen en daarna bewegingsuitslag langzaam opbouwen op geleide van de pijn
Spierversterkende oefeningen en stabilisatie oefeningen van de spieren rond de schouder (zgn rotatorcuff) en schouderbladspieren. Zie aanvullende informatie 2.10.
Rustig opbouwen van dagelijkse activiteiten is belangrijkste oefening (= functioneel oefenen/ trainen). Accent leggen op trekken (b.v deur openen, tas dragen), duwen (b.v hand in zitting bank duwen) en steunen (handen gebruiken bij opstaan stoel). Met fysiotherapeut dit doornemen en werksituaties doornemen: goede uitvoering).
Sport/ werk specifiek trainen: Rusig opbouwen!
De fysiotherapeut kan (als zowel de fysiotherapeut en de patiënt er achter staan!) een opname maken van de oefeningen die voor u van belang zijn (met telefoon van fysiotherapeut en mailen of met telefoon/ ipad van patiënt), zodat u thuis dit terug kan zien)
Voor mogelijk oefenprogramma bij deze klacht zie onder. Meeste video's komen van website ‘rehab my patient' tenzij anders vermeld
Houdingsgevoeloefeningen / onderstaande oefeningen uitvoeren in zit of stand
Schouderblad stabiliseren (schouderbladen aantrekken: naar elkaar toe en naar beneden) en arm verschillende richtingen op bewegen onder schouderhoogte.
Losmaakoefeningen / onderstaande oefeningen uitvoeren in lig of zit of stand / bij elke oefening eerst stabiliseren schouderblad
Sport/werk specifieke oefeningen (zie ook aanvullende informatie 2.4)
Sport/ werk specifiek oefenprogramma maken: opbouwen in snelheid bewegingen en in zwaarte.
Oefenprogramma van fysiotherapeut ondersteunen met enkele keren in de week trainen (bijvoorbeeld in een fitnesscentrum of joggen)
Juiste techniek sport die gedaan wordt of werk (bijvoorbeeld tiltechniek) doornemen met de sporttrainer of fysiotherapeut. De techniek moet erop gericht zijn in eerste instantie de uiterste grens van de belastbaarheid te vermijden. In sommige gevallen kan dit ten koste gaan van de geleverde prestatie
Mogelijk opbouw
Het ‘droog’ trainen van activiteit: eerst voorzichtig in ‘slow motion’ en later, als het goed gaat, sneller. De uitvoering mag geen pijn doen.
Uiteindelijk meer sportspecifiek (of werkspecifiek) trainen. Men mag daarbij pas voluit gaan als men zonder enig probleem een tijdje rustig de betreffende activiteit/beweging kan doen. Heel geleidelijk de belasting op te voeren
Boek: Onderzoek en behandeling van sportblessures van de schouder H12 ( Contusie subacromiale rotatorcuffpezen, traumatische bursitis en glenohumerale traumatische artritis . ), Koos van Nugteren
Boek: Onderzoek en behandeling van de schouder H1 ( Hevige pijn in de rechterschouder bij een 20-jarige vrouw, geleidelijk in enkele uren ontstaan na een val op de schouder), auteurs: Cindy Walravens, Cindy van Walravens
Het actieve en passieve bewegingsonderzoek zijn de belangrijkste diagnostische middelen bij het schouderonderzoek.
Abductie en exorotatie zijn redelijk betrouwbaar te beoordelen; beperkingen in de abductie duiden op subacromiale aandoeningen, beperkingen in de exorotatie op afwijkingen van het glenohumerale gewricht. Van andere bewegingsonderzoeken is de interbeoordelaarsovereenstemming laag.
Palpatie van de schouder heeft weinig zin als bij inspectie of bij bewegingsonderzoek geen afwijkingen worden gevonden.
Er is geen betrouwbaar onderzoek waarin de waarde van impingements- en stabiliteitstesten is aangetoond.
Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is
