Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn.
Zie boven afbeelding wervel van boven, in rood versmalling (= stenose) in wervelkanaal
In elk wervellichaam zit een opening en de openingen vormen met elkaar het wervelkanaal, waardoor de zenuwstreng loopt.
Stenose is een vernauwing van het wervelkanaal, waardoor het ruggenmerg en de zenuwen in de verdrukking komen
Klachten kunnen zijn pijn of doof gevoel thv lage rug, billen en in 1 of beide benen
Oorzaken zijn o.a slijtage en botontkalking
Komt vnl voor bij ouderen
Vaak geschiedenis van jarenlang rugklachten
Strekken rug (lopen, staan) geeft vaak meer klachten en buigen rug (lopen met rollator, fietsen) minder
De fysiotherapeut geeft door uitleg, adviezen en oefeningen ondersteuning aan het herstel
Zo nodig kijken welke hulpverlener zinvol is als klachten blijven of erger worden
Andere benaming: Stenose lagerug of syndroom van Verbiest of lumbale kanaal stenose of vernauwing in de onderrug
Anatomie
De lendenwervelkolom bestaat uit vijf wervels. Deze worden bij elkaar gehouden door banden en spieren. Tussen elke wervel zit een tussenwervelschijf, zijn er gewrichtjes en lopen zenuwen langs de wervels. In elk wervellichaam zit een opening, de openingen vormen met elkaar het wervelkanaal, waardoor de zenuwstreng loopt.
Zie google afbeeldingen: wervelkolom / lage rug stenose. Neem met de fysiotherapeut door welke afbeeldingen voor u relevant zijn.
Zie video op website 'Blausen': Anatomie van de wervelkolom, en zie onder afbeelding bekken en lage rug van filmpje
Stenose is een vernauwing van het wervelkanaal, waardoor het ruggenmerg en de zenuwen in de verdrukking komen.
Stenose komt voornamelijk voor bij mensen boven de 50 jaar
Bij 35% van de ouderen met heup gewrichtsklachten is ook sprake van stenose in de lage rug
Op lange termijn kunnen klachten vanzelf verdwijnen: door verstijving lage rug
Voor uitgebreide en algemene informatie over rugklachten, zie het onderwerp 'rugklacht' op deze site
Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is
Slijtage (artrose)
Osteoporose (inzakken wervels)
Wervel botbreuk
Hernia
Tumor
Aangeboren (nauwer werverkanaal in vergelijking met normaal vanaf geboorte)
Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door
Begint vaak met jarenlang rugklachten, daarna vermindering rugklachten maar wel klachten in benen
Pijn / doof gevoel / zwaar gevoel / moe gevoel / krachtsverlies in 1 of beide benen
Bij strekken rug meer last, bij buigen minder
Bij staan / lopen (strekking van de rug). Iets voorover gebogen lopen gaat vaak beter dan helemaal gestrekt lopen
Zitten/ voorover buigen/ op zij liggen met opgetrokken knieen geeft vaak vermindering van de klachten. Liggen op de buik of rug (strekking in lage rug) geeft vaak meer klachten.
Fietsen gaat vaak goed
Als het urineren niet meer gaat of als er spieruitval is, moet u direct contact opnemen met de huisarts!
In de nacht vaak ‘restless legs’ of kramp in beenspieren
Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door
Fysiotherapeut
De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder
Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling
Algemeen
Pijndagboek bijhouden (locatie pijn, hoeveel pijn op pijnschaal van 0-10, belastende activiteit gedaan ervoor, hoe lang hield pijn aan) als klachten lang aanhouden of regelmatig terugkomen en dit bespreken met fysiotherapeut of huisarts.
Voorkom lang staan of zitten: beweeg af en toe.
Pijnstillers (b.v. paracetamol) kunnen ervoor zorgen dat u ondanks uw blessure in beweging kunt blijven en goed kunt slapen. Het in beweging blijven is essentieel voor het herstel. Angst voor de pijn en angst om te bewegen kunnen de duur van de klachten verlengen. Ga echter met pijnstillers niet te veel bewegen, anders hebt u meer pijn als de pijnstiller is uitgewerkt
Draag stevige schoenen (geen schoenen met hoge hakken: geeft strekking in lage rug) of draag schoenen met demping (bijvoorbeeld hardloopschoenen) om de schok van de stappen op te vangen
Voorkom overbelasting: geen lange wandelingen of lang staan
Maak zo nodig gebruik van een loophulpmiddel. Zie onderwerp 'hulpmiddelen' en kijk bij loophulpmiddelen. Neem met de fysiotherapeut door welk loophulpmiddel bij u nodig is. Lopen met een rollator (of met winkelwagentje in supermarkt) is vaak prettig omdat de rug dan al iets gebogen wordt. Zie filmpje en onderstaande afbeelding van website 'samenbeterthuis.nl’
Dagelijkse activiteiten met 'stabiele lage rug' (= lage rug in neutrale stand) uitvoeren). Echter, niet te veel strekking omdat dat juist weer klachten geeft bij stenose!! (bespreken met fysiotherapeut).
Let op de houding in zit en stand: niet te veel strekking in de rug, overbelasting en pijn voorkomen.
Diepe buikspieren gebruiken
Niet op 1 been hangen
Niet op buikslapen, maar zijlig met opgetrokken knieen
Let op voeding: overgewicht zorgt voor overbelasting!
Draag stevige schoenen (geen schoenen met hoge hakken!) of schoenen met demping (hardloop schoenen) om de schok van de stappen op te vangen.
Zorg voor ontspanning in de lage rug door massage, warmte of losmaakbewegingen
Doe bij rug lig op bed een paar kussens onder de knieën of bij zijligging een kussen tussen de knieën.
Pijn verminderen / ontspannen
Een rug brace kan ondersteuning bieden bij lage-rug klachten: bespreken met de fysiotherapeut. Zie ook 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'ondersteuning'.
Rug brace (in lichte buigstand: voorkomen holle onderrug) met als doel om overbelasting te voorkomen en pijn te verminderen. Zie 'hulpmiddelen' op deze site, kijk bij gewrichtsondersteuning (bespreken met fysiotherapeut)
Door het 'uithangen' (aan bijvoorbeeld een rekstok) maakt u de lage ruggewrichtjes los en haalt u druk weg van de tussenwervelschijven in de lage rug.
Door middel van warmte (pakking, douche, rode lamp)
Losbewegen van de rug, zie verder bij losmaakoefeningen
Massage, zelf of met hulpmiddel. (foamroller). Zie 'oefeningen divers' op deze site en kijk bij massage / lage rug
Sporten / bewegen
Fietsen geeft vaak geen klachten,dus hiermee de conditie in stand houden/ verbeteren
Bij trainen op loopband, loopband in hellingstand zetten omdat de lage rug dan in buigstand staat
Bij zwemmen geen techniek gebruiken waar strekking in de rug plaatsvindt (borst crawl en schoolslag). Beter is de zgn “sidestroke”: op de zij zwemmen met ene hand gestrekt (vingers van deze hand zijn gestrekt en de hand beweegt als een haaien vin door het water), de andere arm is ter hoogte van de borstkast en met de benen een schaar beweging maken
Zie ook video's op website 'physiotec', aquatherapie.
Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn
Oefeningen die van belang zijn bij deze klacht
Strekking rug niet tot maximaal
Houdings- en gewrichtsgevoeloefeningen
Losmaakoefeningen bij pijn of stijfheid
Rekoefeningen
Rekken liesspier, bilspier, achter bovenbeenspier
Rek-,kracht- en stabiliteitsoefeningen voor lage rug en benen
Core stability oefeningen: Wel in reëel perspectief zien (dus niet te zwaar maken), zie aanvullende informatie 2.8
Functionele oefeningen (stofzuigen, tuinieren, fietsen….) zijn belangrijk omdat dit in het dagelijkse leven toegepast kan worden en omdat de te oefenen spier en/of gewricht dan deel uit maakt van een natuurlijke beweging
Voor een mogelijk basisoefenprogramma bij deze klacht, zie onderstaande oefeningen en zie videowaar meeste van de onderstaande oefeningen op staan.
Houdingsoefeningen
Stand / zit: Lage rug tussen holle rug en bolle rug (= neutrale stand), beide benen belasten en bekken recht, knieën uit over strekking.
Sport/ werk specifiek oefenprogramma maken: opbouwen in snelheid bewegingen en in zwaarte.
Oefenprogramma van fysiotherapeut ondersteunen met enkele keren in de week trainen (bijvoorbeeld in een fitnesscentrum of joggen)
Juiste techniek sport of werk doornemen met de sporttrainer of fysiotherapeut. De techniek moet erop gericht zijn de uiterste grens van de belastbaarheid te vermijden. In sommige gevallen kan dit ten koste gaan van de geleverde prestatie
Sport: Techniek van sport die gedaan wordt. Bijvoorbeeld service bij tennis bij schouderklachten
Werk: Bijvoorbeeld tiltechniek
Mogelijk opbouw
Het ‘droog’ trainen van activiteit: eerst voorzichtig in ‘slow motion’ en later, als het goed gaat, sneller. De uitvoering mag geen pijn doen.
Uiteindelijk meer sportspecifiek (of werkspecifiek) trainen. Men mag daarbij pas voluit gaan als men zonder enig probleem een tijdje rustig de betreffende activiteit/beweging kan doen. Heel geleidelijk de belasting op te voeren
Voor extra oefeningen en algemene informatie bij oefeningen
Boek: Onderzoek en behandeling van de heup H2 (Coxartrose links en geringe verschijnselen van een lumbale kanaalstenose) en 2a (AddeAddendum coxartrose en spinale stenose, een veelvoorkomende en moeilijk te differentiëren combinatie bij ouderen), Koos van Nugteren
Minerva,Tijdschrift voor Evidence Based Medicine: Diagnose van het lumbaal spinale-stenose-syndroom(2011). Wat is de waarde van anamnese en klinisch onderzoek voor de diagnose van het lumbaal spinale-stenose (LSS)-syndroom bij oudere met pijn in de onderste ledematen al dan niet in combinatie met lagerugpijn?
Deze studie besluit dat bij oudere patiënten die zich aanmelden met pijn in de onderste ledematen (met of zonder lagerugpijn) afwezigheid van pijn bij zitten, verbetering van symptomen bij vooroverbuigen en een wijd gangpatroon kunnen bijdragen tot de diagnose van LSS-syndroom. Een predictieregel zoals voorgesteld in sommige studies kan nuttig zijn om het klinisch syndroom van lumbaal spinaal stenose uit te sluiten. De meerderheid van de patiënten waren echter gerekruteerd in een tweedelijnspopulatie. Extrapolatie kan daarom problematisch zijn.
