Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn.
Zie boven afbeelding wervel van boven, in rood stenose in wervelkanaal
In het kort
Andere benaming: Operatie bij stenose lage rug
De lage rug bestaat uit vijf wervels.
In elk wervellichaam zit een opening en de openingen vormen met elkaar het wervelkanaal, waardoor de zenuwstreng loopt. Zie boven afbeelding.
Bij stenose is er sprake van een vernauwing van het wervelkanaal
Klachten zijn: pijn en doof gevoel in lage rug, billen en in 1 of beide benen
Dmv een operatie wordt weer ruimte gemaakt waardoor druk van zenuwen gehaald wordt
De lendenwervelkolom bestaat uit vijf wervels. Deze worden bij elkaar gehouden door banden en spieren. Tussen elke wervel zit een tussenwervelschijf, zijn er gewrichtjes en lopen zenuwen langs de wervels. In elk wervellichaam zit een opening (openingen vormen met elkaar het wervelkanaal) waardoor de zenuwstreng loopt.
Zie google afbeeldingen:Stenose lage rug. Neem met de fysiotherapeut door welke afbeeldingen voor u relevant zijn.
Stenose is een vernauwing van het wervelkanaal, waardoor het ruggenmerg en de zenuwen in de verdrukking komen.
Voor informatie over de periode voor de operatie, zie het onderwerp 'lage rug stenose'op deze site
Er zijn verschillende operatietechnieken om een lage rug stenose te behandelen. De neuroloog / neurochirurg geeft aan welke operatie bij u het beste is.
Laminectomie: Wervelkanaal wordt wijder gemaakt door het gedeeltelijk verwijderen van de wervelbogen, door botuitstulpingen te verwijderen en bindweefsel weg te halen.
Behandeling met een coflex: Een metalen implantaat (zogenaamnde coflex implantaat) wordt tussen de doornuitsteeksels van twee aangrenzende wervels geplaatst.
Elk ziekenhuis heeft een eigen protocol bij een lage rug stenose operatie. Het is zinvol om dit op te vragen bij uw neuroloog of neurochirurg en dit voor de operatie door te nemen met uw fysiotherapeut, zodat u goed voorbereid naar het ziekenhuis gaat.
Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is
Fysiotherapeut
Beleid van neurochirurg is soms om (de eerste weken) geen fysiotherapie voor te schrijven. Redenen kunnen zijn: (zie ook aanvullende informatie 1.2)
In beweging zijn is eigenlijk beste therapie
Bij fysiotherapeut wordt soms te veel gedaan: oefeningen, fitness, massage........
De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder. Meestal zijn 4 - 6 behandelingen voldoende. Tijd is de belangrijkste factor bij herstel na de operatie. Fysiotherapie is van belang om de voorwaarden van het natuurlijke herstel te optimaliseren.
Eerste behandeling: uitleg klachtenbeeld, informatie over behandelplan en eerste adviezen oefeningen
Tweede behandeling: Oefeningen en adviezen doornemen (e.v.t een opname hiervan maken die thuis bekeken kan worden)
Derde behandeling: Oefeningen doornemen en kijken of ze goed uitgevoerd worden
Vierde behandeling enige tijd na behandeling 3: evalueren stand van zaken.
Zo nodig nog 2 (of meer) behandelingen plannen. Eea is afhankelijk van uitgebreidheid blessure, het herstel, het oppakken van adviezen oefeningen en van de eventueel aanwezige 'bewegingsangst
Huisarts
Medicatie: pijndemper bij veel pijn.
Specialist, neuroloog en neurochirurg:
Controleafspraken na de operatie. Meestal na zes weken (eea afhankelijk van de specialist / het ziekenhuis). Het kan verstandig zijn eventuele vragen van te voren op te schrijven.
Maak zo nodig gebruik van een loophulpmiddel (zie'hulpmiddelen'op deze site en kijk bij 'lopen'). Neem met de fysiotherapeut door welk loophulpmiddel bij u nodig is. Ziefilmpje en onderstaande afbeelding van website 'samenbeterthuis.nl’.
Kom niet vanuit rug lig met de romp omhoog, maardraai bij in en uit bed gaan eerst op de zij
Vermijd in de eerste twee weken na de operatie uiterste standen in de lage rug
Eerste 6 weken geen draaibewegingen in de lage rug en niet de rug bol maken
Voorkom abrupte bewegingen de eerste 3 weken
Traplopen. (zie ook website 'samen beter thuis': traplopen)
Bij trap op: Zet als eerste uw ‘goede’ been omhoog, stap daarna met uw ‘slechte’ been bij, zorg dat uw rug gestrekt blijft en laat uw benen het werk doen.
Trap af: zet als eerste uw ‘slechte’ been omlaag, stap daarna met uw ‘goede’ been bij, zorg dat uw rug gestrekt blijft en laat uw benen het werk doen..
Ga regelmatig liggen
Doe bij het liggen op bed een paar kussens onder de knieën of bij zijligging een kussen tussen de knieën
Til niet de beide benen tegelijkertijd gestrekt op.
Zoek bij hoesten of niezen steun met de handen om de beweging naar voren te kunnen opvangen
Draag stevige schoenen (geen schoenen met hoge hakken!) of schoenen met demping (hardloopschoenen) om de schok van de stappen op te vangen
Maak eventueel gebruik van een rug brace de eerste twee weken na de operatie (bespreken met fysiotherapeut). Zie 'hulpmiddelen'op deze site, kijk bij 'ondersteuning'
Sokken en schoenen aantrekken door zittend het ene been over het andere te kruisen, zodat de enkel op de knie rust of staand de voet op een stoel plaatsen. Zo nodig sokkenaantrekker of schoenlepel gebruiken.
Aankleden, (Onder)broek aantrekken. De (onder)broek kunt u liggend, zittend of staand aantrekken met een rechte rug, door uw voet naar u toe te trekken. Bij aantrekken (onder)broek staand: zoek steunpunt en begin eerst met het ‘slechte’ been.
In het algemeen geldt: Voorkom gelijktijdig bukken en draaien, houd de rug zoveel mogelijk recht, gebruik waar mogelijk steun met de hand, voorkom lang staan en zitten.
Maak gebruik van een goede stoel: beide voeten op de grond, bovenbenen ondersteunt tot in de knie, armleuningen ivm makkelijk op kunnen staan, onderrug ondersteunt (een tuinstoel die verstelbaar is voldoet meestal goed.
Blijf niet te lang in een houding zitten of staan (meest belastend voor lage rug), maar wissel van houding of loop een stukje.
Massage (van bijvoorbeeld de nek), zie 'oefeningen divers' en kijk bij massage / lage rug. Neem met de fysiotherapeut door welke massage voor u zinvol is en wanneer dat gedaan kan worden
Ontspanningsoefeningen, zie 'oefeningen divers' en kijk bij ontspanning. Neem met de fysiotherapeut door welke ontspanningstechniek bij u past
Koude pakking op pijnpunten. Gebruik hiervoor een cold-pack, een washandje met ijsklontjes of stromend koud water. Bij ijspakking altijd een theedoek of dunne handdoek tussen de huid en het ijs leggen. Doel van koelen: pijndemping. Zie 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'spieren'.
Dagelijks lopen is gedurende de eerste weken na de operatie de beste bewegingsactiviteit. Bouw dit rustig op
Lichte huishoudelijke activiteiten 2 weken na de operatie langzaam weer oppakken en daarna rustig uitbouwen op geleide van de pijn
Ongeveer 3 weken na operatie is fietsen op hometrainer
Bespreek samen met de fysiotherapeut welke sport/ activiteit voor u geschikt is: duurtraining (wandelen, fietsen, zwemmen) en/of intervaltraining (bijvoorbeeld inspanningsblokjes van 5 minuten) en/of krachttraining. De meeste sporten zijn enkele maanden na het ontslag weer toegestaan. Over sporten waarbij de rug veel te lijden heeft zoals: wedstrijdroeien, judo, worstelen, boksen, gewichtheffen, squashen, golfen enz. is nader overleg met de arts nodig. U mag twee weken na de operatie - als de wond goed genezen is zwemmen (niet springen en duiken). Zwemmen op uw rug is over het algemeen minder belastend dan borstzwemmen. Zie ook video's op website 'physiotec', Aquatherapie.
Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn
Punten die van belang zijn
Volg altijd het protocol van de specialist
Houdings- en gewrichtsgevoeloefeningen
Losmaakoefeningen bij pijn of stijfheid
Eerste 6 weken geen draaibewegingen in de lage rug en niet de rug bol maken
Stabiliteitsoefeningen
Core stability oefeningen: Wel in reëel perspectief zien (niet overdrijven!), zie aanvullende informatie 2.7.2
Zo nodig rek-, kracht- en zenuwglijoefeningen als sprake is van een lange periode van klachten, zie hiervoor oefeningen bij lage rugklachten. Zie ook aanvullende informatie 1.3.5 en 1.3.6
Functionele oefeningen (stofzuigen, tuinieren, fietsen….) zijn belangrijk omdat dit in het dagelijkse leven toegepast kan worden en omdat de te oefenen spier en/of gewricht dan deel uit maakt van een natuurlijke beweging
Houdingsoefeningen
Stand / zit: Lage rug tussen holle rug en bolle rug (= neutrale stand), beide benen belasten en bekken recht, knieën uit over strekking.
Sport/ werk specifiek oefenprogramma maken: opbouwen in snelheid bewegingen en in zwaarte.
Oefenprogramma van fysiotherapeut ondersteunen met enkele keren in de week trainen (bijvoorbeeld in een fitnesscentrum of joggen)
Juiste techniek sport of werk doornemen met de sporttrainer of fysiotherapeut. De techniek moet erop gericht zijn de uiterste grens van de belastbaarheid te vermijden. In sommige gevallen kan dit ten koste gaan van de geleverde prestatie
Sport: Techniek van sport die gedaan wordt. Bijvoorbeeld service bij tennis bij schouderklachten
Werk: Bijvoorbeeld tiltechniek
Mogelijk opbouw
Het ‘droog’ trainen van activiteit: eerst voorzichtig in ‘slow motion’ en later, als het goed gaat, sneller. De uitvoering mag geen pijn doen.
Uiteindelijk meer sportspecifiek (of werkspecifiek) trainen. Men mag daarbij pas voluit gaan als men zonder enig probleem een tijdje rustig de betreffende activiteit/beweging kan doen. Heel geleidelijk de belasting op te voeren
