Spier: Verrekking of scheur spier voorzijde bovenbeen

Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn. 
SAM 5523
  • Zie boven afbeelding: voorzijde linker bovenbeen, quadricepsspier is in rood aangegeven en botdelen in bruin

In het kort

  • Andere benaming: verrekking of scheur quadricepsspier
  • De quadricepsspier is een vierkoppige spier aan de voorzijde van het bovenbeen. Zie boven afbeelding
  • Spiervezels van een spier kunnen overrekken, gedeeltelijk inscheuren of totaal scheuren
  • Komt veel voor bij explosieve sporten: sprinten
  • Klachten zijn pijn bij aanspanning en rek
  • Herstel meestal vanzelf in 6 tot 10 weken
  • De fysiotherapeut geeft door uitleg, adviezen en oefeningen ondersteuning aan het herstel

    • Andere benaming: Verrekking-scheur quadriceps of blessure spier voorzijde bovenbeen
    • Anatomie
      • De quadricepsspier is een vierkoppige spier aan de voorzijde van het bovenbeen. Functie: strekking in de knie en buiging in de heup
      • Zie website 'Human ARVR': 'Quadricepsspier'
      • Zie google afbeeldingen: quadricepsspier. Neem met de fysiotherapeut door welke afbeeldingen voor u relevant zijn.
    • Spierbeschadigingen kunnen worden ingedeeld in drie gradaties, afhankelijk van de ernst. Als er geen aanvullend onderzoek gedaan is wordt elke acute quadricepsblessure behandeld als een scheuring (derde graad). In de loop van de tijd zal de snelheid van herstel uitwijzen waar werkelijk sprake van is.
      • 1e graad: verrekking (spiervezels uitgerekt) van een aantal spiervezels, geringe zwelling, geen of slechts minimaal verlies van kracht en bewegingsbeperking.
      • 2e graad: grotere schade van de spier met een duidelijk krachtverlies.
      • 3e graad: een scheur (gehele of gedeeltelijke onderbreking van de spiervezels) over de hele dwarsdoorsnede van de spier, totaal verlies van spierfunctie
    • De blessure ontstaat meestal bij de spier - peesovergang. Deze is te vinden aan de beide uiteinden van de spier, waar het stugge peesweefsel overgaat in het zachtere spierweefsel.
    • Herstel meestal in 6 tot 10 weken
    • Een quadricesblessure is een hardnekkige blessure. Zelfs nadat de blessure hersteld is blijft het vaak nog een zwakke plek. Een goede opbouw van de belasting na de blessure is dan ook van belang
    • Te snelle sporthervatting geeft een zéér grote kans op herhalingen.
    • Voor uitgebreide en algemene informatie over spierverreking en spierscheur, zie het onderwerp 'spierverrekking en spierscheur' op deze site

    Neem met de fysiotherapeut door welke informatie zinvol is

    • Slechte spierbalans: sprake van verkorte spieren en/of verzwakte spieren
    • Slechte beweeglijkheid in gewrichten: lage rug, heup, knie
    • Verlaagde belastbaarheid (oververmoeidheid, onvoldoende herstel van vorige sport inspanning, slechte conditie, stress) en daardoor eerder verkramping van de spier (en daardoor meer kans op blessure)
    • Overbelasting
    • Slechte trainingsopbouw
    • Slechte warming-up
    • Eerdere blessure (herhaling van blessure door slechte opbouw belasting of littekenweefsel wat minder flexibel is)
    • Bij sporten waar gesprint, getrapt en gesprongen wordt loopt men meer kans op blessure

    Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door

    • Maatgevend voor de ernst van de blessure is de mogelijkheid om de knie te buigen. Zie aanvullende informatie 2.2
    • Algemeen
      • Pijn bij druk op de blessure plek
      • Bij aanspannen een krampgevoel
      • Rekken van de spier is pijnlijk
      • Pijn tijdens een inspanning.
      • Lokalisatie pijn: pijn over hele lengte van de spier.
    • Bij lichte blessure (microcompartimentsyndroom)
      • Er is sprake van schade aan de spiercel
      • Verdikking spier en/of verkramping 
      • Vaak bij duursporters
      • Vaak in combinatie met vochtverlies tijdens sporten
      • Herstel vaak binnen 5 dagen 
    • Bij een spierverrekking
      • Er is sprake van schade aan zgn reticulaire vezels
      • Pijn is duidelijk aanwezig bij belasten spier
      • Er is geen zwelling en geen bloeduitstorting aanwezig.
      • Er is geen bewegingsbeperking of krachtverlies.
      • Vaak bij explosieve sporters
      • Herstel vaak binnen 14 dagen
    • Bij een spierscheur
      • Er is sprake van schade aan spiermembraan en aan het spierbindweefsel
        • Ontstekingsfase: Eerste 2 dagen
        • Proliferatiefase 1: Dag 2-16, spiermembraan wordt gesloten
        • Proliferatiefase 2: Dag 16-21, herstel schade spier
        • Remodelleringsfase: Dag 21-60 tot 80, herstel schade bindweefsel
      • Gebruik van de spier is moeilijk en verhoogt de pijn
      • Bij een volledige scheur kan je op de plaats van de scheur een inkeping of holte zien
      • Inwendige zwelling / bloeding: blauwe donkere plek aan de voorzijde van het bovenbeen, die aanvoelt als een verdikking. Na verloop van tijd zal deze plek (door de zwaartekracht) naar beneden uitzakken.
      • Vaak bij explosieve sporters en sporters die extra moeten presteren
      • Ontstaat bij zware belasting (high impact of hoge snelheid)

    Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door

    • Fysiotherapeut
      • De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder. Meestal zijn 4 - 6 behandelingen voldoende. Tijd is de belangrijkste factor bij herstel van de aangedane structuren. Fysiotherapie is van belang om de voorwaarden van het natuurlijke herstel te optimaliseren.
        • Eerste behandeling: Diagnose stellen, uitleg klachtenbeeld, informatie over behandelplan en eerste adviezen oefeningen
        • Tweede behandeling: Oefeningen en adviezen doornemen (e.v.t een opname hiervan maken die thuis bekeken kan worden)
        • Behandeling 3: Oefeningen doornemen en kijken of ze goed uitgevoerd worden
        • Behandeling 4 enige tijd na behandeling 3: evalueren stand van zaken.
        • Zo nodig nog 2 (of meer: e.e.a afhankelijk van herstel) behandelingen plannen
    • Huisarts
      • Medicatie: NSAID gedurende maximaal 10 dagen, voornamelijk om pijn te bestrijden.
      • Doorverwijzen: onderzoek (echo), fysiotherapeut, orthopeed bij uitgebreide klachten of als na 2-3 dagen geen verbetering optreed naar specialist
    • Naar specialist, orthopeed
      • Onderzoek: MRI / echo. 
      • Injectie. Zie aanvullende informatie 2.4.14
      • Bij regelmatige recidieven operatie: weghalen littekenweefsel. Zie aanvullende informatie 2.2.4 en 2.4.17

    Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling

    • Algemeen
      • In de eerste 48 uur treedt er altijd een ontsteking op. Deze ontsteking is voor het lichaam noodzakelijk om het wondgenezingsproces op gang te brengen. In verband met deze ontsteking en de ontstane bloeding in eerste instantie niet doen: warme douche, rekken en masseren (intensief masseren eventueel doen na 3-4 weken of helemaal niet doen!!). Zie aanvullende informatie 2.2.3
      • Koude pakking (zakdoek tussen huid en pakking, 10 minuten per keer, 20 minuten tussen elke koude behandeling) 
      • Eventueel
      • Voorkom overbelastingssituaties, belasting aanpassen aan mogelijkheden, explosieve bewegingen vermijden
      • Eventueel loophulpmiddel gebruiken om been te ontlasten. Zie het onderwerp 'hulpmiddelen' op deze site, en kijk bij 'lopen'. Neem met de fysiotherapeut door wanneer welk loophulpmiddel gebruikt moet worden (ivm opbouwen belasting): zie filmpje. Zie bol.com: elleboogkrukken en looprekje
    • Pijn dempen / ontspannen
      • Losmaak oefeningen (vaak en kort doen). Zie verder bij oefeningen
      • Warmtepakking na 1-2 weken (bespreken met fysiotherapeut). Zie bol.com: hot/coldpack. Zie ook het onderwerp 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'spieren'
      • Massage. Na 3-4 weken eventueel (!) intensief masseren, daarvoor lichte massage (strijkingen en losschudden). Zie aanvullende informatie 2.2.3
    • Bij sporten. Zie ook aanvullende informatie 2.4.1 en 2.4.2
      • Niet met medicatie / pijndempers sporten of belastend werk doen
      • Te snelle sporthervatting geeft bij dit soort spierblessures een grote kans op herhalingen.
      • Bekijk samen met de trainer of  fysiotherapeut uw techniek, kijk of er aanpassingen mogelijk zijn, zodat overbelasting minder plaatsvindt
      • Bespreek met de trainer of fysiotherapeut de trainingsintensiteit tijdens de blessure
      • Bespreek met de trainer of  fysiotherapeut de opvoering van de belasting als de klachten afnemen
      • Goede warming-up en cooling-down: rustig starten met de sport  die u gaat doen en rustig eindigen
      • Als u een sport niet meer kunt uitoefenen, zoek dan naar alternatieven: fietsen, fitnessprogramma voor thuis (hometrainer, duotrainer, roeiapparaat etc. Zie bol.com: stoelfiets // hometrainer // airwalker // roeitrainer // crosstrainer  // loopband
      • SAM 3747 
      • Onderzoeken sportmateriaal, sportomstandigheden, trainingsbelasting (frequentie, duur en intensiteit aanpassen, stoppen is vaak niet nodig) en techniek.

    Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn

    SAM 3820

    • Punten die van belang zijn bij deze klacht (zie aanvullende informatie 2.2 en 2.4)
      • Eerste 4 weken vooral losmaakoefeningen, lichte aan- en ontspan oefeningen en onbelast bewegen (fietsen, lopen met loophulpmiddel)
      • Rekoefeningen
      • Krachtoefeningen na 2-4 weken:
        • Oefening zo nodig verzwaren met elastische band of gewichtje (manchet om enkel). Zie bol.com: Oefenmat // gewicht om enkel // elastische banden
        • Rustig opbouwen, binnen pijngrens blijven (bijvoorbeeld squat maken met kleine buigingen in knieen of meer belasten niet aangedane been)
      • Explosieve krachttraining na 6 weken
      • Trainen rompstabiliteit (core stability).
      • Als het mogelijk is functioneel oefenen/trainen ( = traplopen, opstaan en gaan zitten, wandelen, hometrainer, tuinieren, fietsen, stofzuigen, sport doornemen die gedaan wordt 'droog oefenen' zoals  bijvoorbeeld tennis bewegingen met racket doornemen in oefenzaal) omdat dit aansluit bij het normale gebruik spieren en gewrichten
      • De fysiotherapeut kan (als zowel de fysiotherapeut en de patiënt er achter staan!) een opname maken van de oefeningen die voor u van belang zijn (met telefoon van fysiotherapeut en mailen of met telefoon/ ipad van patiënt), zodat u thuis dit terug kan zien)
    •  De video's van onderstaande oefeningen komen van de website 'rehab my patient', tenzij anders vermeld. 
      • Losmaakoefeningen (of glijoefeningen pezen of uithoudingsvermogen spieren), in ruglig of buiklig of zit of stand
      • Rekoefeningen, in ruglig of buiklig of zit of stand
      •  Krachtoefeningen, in ruglig of buiklig of zit of stand
      • Sportspecifiekeoefeningen
        • Sport doornemen die gedaan wordt 'droog oefenen' zoals  bijvoorbeeld tennis bewegingen met racket doornemen in oefenzaal) omdat dit aansluit bij het normale gebruik spieren en gewrichten
        • Zigzaggen en hurksprong en springen over een lijn. Zie website 'sportzorg'
        • Zie onder mogelijke opbouw naar sport, ga naar volgende stap bij pijnvrij kunnen uitvoeren
          • Fietsen
          • Dribbelen op plek: bijvoorbeeld 10 maal 20 seconden
          • Korte stukken rennen met kleine passen: bijvoorbeeld 10 maal 40 meter
          • Versnellen voorwaarts/achterwaarts: bijvoorbeeld 10 maal 10 meter
          • Hardlopen op snelheid: bijvoorbeeld 6 maal 20 meter en daarna 4 maal 40 meter en daarna 2 maal 60 meter
          • Deelnemen aan eigen training bij afwezigheid pijn
    • Voor extra oefeningen,
    • Voor een mogelijk trainingsschema, zie 'trainen' op deze site en kijk bij 'mogelijk trainingsschema bij 'pees- en spierklachten' 

    SAM 3804

    De fysiotherapeut geeft aan welke oefeningen voor u geschikt zijn

    1. Websites
      1. Wikipedia: quadriceps
      2. Optimaal sporten.nl: De behandeling, symptomen en het herstel van een spierscheuring
      3. Alles ov er sporten: Voorkom bovenbeenblessures bij voetbal: blijf fit in de zomer
      4. Zie ook op deze site: spierverrekking en spierscheur
    2. Onderbouwing  
      1. Artikel uit 2006: Is-een spierscheur in de quadriceps na ongeval te herstellen (auteur: prof. Dr. van Vugt)
        1. Krachtoefeningen en belasten moeten in de fase van de eerste twee weken vermeden worden.
        2. Bij een gering letsel kan de patiënt in het algemeen belast gemobiliseerd worden en moet vooral een hoge momentbelasting van de spier in de eerste vier weken vermeden worden. Hierna kunnen krachttraining en rekkingsoefeningen hervat worden.  
        3. Massage en technische applicaties moeten te allen tijde vermeden worden. Hierdoor bestaat er alleen maar een extra kans op hernieuwd optreden van micro-beschadigingen van de spier en kan het hematoom in de spier ontaarden in een myositis ossificans!
        4. Samenvatting: Bij een spontane peesruptuur in de quadriceps is de functie van het strekapparaat van de knie volledig onderbroken en moet operatief worden ingegrepen. De therapie van een spierruptuur, dan wel intramusculair hematoom is gerelateerd aan de ernst van de ruptuur. Maatgevende voor de ernst is de mate van flexie van de knie. Operatief herstel van de spierscheur is niet mogelijk.
      2. Zie boek 'onderzoek en behandeling van sportblessuren van onderste extremiteit' H6. Acuut begonnen pijn in het rechterbovenbeen bij een 27-jarige voetballer, met zesmaal een recidief in de daaropvolgende 16 maanden, Koos van Nugteren (2012)
      3. VSG (Vereniging voor Sport Geneeskunde): Hamstringblessure bij sporters (2012). Is vergelijkbaar bij quadricepsspier
        1. Risicofactoren voor het krijgen van een hamstringblessure bij sporten zijn
          1. Eerdere hamstringblessure 

          2. Hogere leeftijd 

          3. Wrs speelt mee Core instability, Vermoeidheid, Architectuur van de hamstrings
        2. Onduidelijke risico factoren zijn voor het krijgen van een hamstringblessure bij sport

          1. Verminderde flexibiliteit 

          2. Musculaire dysbalans met verminderde excentrische kracht van de hamstrings

        3. MRI lijkt een sensitievere methode voor het detecteren van subtiele graad I hamstringblessures en diep gelegen laesies van de hamstrings dan echografie

        4. Als er sprake is van oedeem en hematoomvorming lijken Echografie en MRI gelijkwaardig in het stellen van de diagnose hamstringblessure

        5. Wat betreft de follow-up lijkt MRI sensitiever dan echografie. Een graad III ruptuur of avulsiefractuur, positieve beeldvorming op MRI en een hogere mate van spierschade bij beeldvormend onderzoek leiden tot een langere herstelduur bij een hamstringblessure  

        6. Er zijn aanwijzingen dat recidiverende hamstringrupturen, het stretch type hamstringblessure, de betrokkenheid van de vrije proximale pees, een hogere VAS score ten tijde van de blessure, het niet pijnvrij lopen binnen 24 uur posttrauma en persisterende tekenen van de blessure bij follow-up leiden tot een langere herstelduur

        7. Er zijn aanwijzingen dat statische rekoefeningen (stretching) bij graad II hamstringblessures positief kunnen werken (2004)

        8. Er zijn aanwijzingen dat progressieve training van de behendigheid in combinatie met training van de actieve rompstabiliteit bij graad I en II hamstringblessures positief kunnen werken

        9. Er zijn aanwijzingen dat intramusculaire injecties met actovegin bij graad I en II hamstringblessures positief kan werken(2011)

        10. Er zijn aanwijzingen dat slump stretching technieken bij graad I en II hamstringblessures een positief effect hebben op de snelheid van terugkeer in de sport.(1989)

        11. Bij avulsies van de proximale pezen van de hamstrings leidt operatief herstel tot betere resultaten dan conservatieve behandeling (2011) en leidt operatieve behandeling binnen 4 weken na het trauma tot betere resultaten dan operatievebehandeling na 4 weken posttrauma (2011)

        12. Excentrische krachttraining is waarschijnlijk een effectieve behandelmethode in de revalidatie bij hamstringblessures (2007) en lijkt een effectieve methode bij de preventie van zowel nieuwe als recidiverende acute hamstringblessures bij voetballers spelend op een hoog niveau (2011)

    3. Bij twijfel diagnose denken aan
      1. Myositis ossificans

    Neem met de fysiotherapeut door welke informatie zinvol is