Spier: Verrekking of scheur spier achterzijde bovenbeen
Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn.
Zie boven afbeelding: achterzijde benen: 1 semimembranosus spier 2 biceps femoris spier 3 semitendinosus (3 ligt over 1 en 2)
In het kort
Andere benaming: verrekking/scheur hamstringspier
Spiervezels kunnen
overrekken
gedeeltelijk of totaal scheuren
Komt veel voor bij explosieve sporten: sprinten
Klachten zijn pijn bij aanspanning en rek
Herstel meestal vanzelf in 6 tot 10 weken
De fysiotherapeut geeft door uitleg, adviezen en oefeningen ondersteuning aan het herstel
Zo nodig kijken welke hulpverlener zinvol is als klachten blijven of erger worden
Andere benaming: verrekking/scheur hamstring of blessure hamstring of acuut hamstring letsel
Anatomie
De 'hamstringspier' is een groep van 3 spieren die zich bevinden aan de achterzijde van het bovenbeen, en verbinden de zitbeen knobbel met het onderbeen. Functie spier: buigen in knie en strekken in heup
Zie google afbeeldingen: hamstringspier. Neem met de fysiotherapeut door welke afbeeldingen voor u relevant zijn.
De blessure ontstaat meestal bij de spier - peesovergang. Deze is te vinden aan de beiden uiteinden van de spier, waar het stugge peesweefsel overgaat in het zachtere spierweefsel.
Beschadigingen kunnen worden ingedeeld in drie gradaties, afhankelijk van de ernst. Als er geen aanvullend onderzoek gedaan is wordt elke acute hamstringblessure behandeld als een scheuring (derde graad). In de loop van de tijd zal de snelheid van herstel uitwijzen waar werkelijk sprake van is.
1e graad: verrekking (spiervezels uitgerekt) van een aantal spiervezels met geringe zwelling en ongemak en geen, of slechts minimaal, verlies van kracht en bewegingsbeperking.
2e graad: grotere schade van de spier met een duidelijk krachtverlies.
3e graad: een scheur (gehele of gedeeltelijke onderbreking van de spiervezels) die zich uitstrekt over de hele dwarsdoorsnede van de spier, resulterend in een totaal verlies van spierfunctie
Voor uitgebreide en algemene informatie over spierverreking en spierscheur, zie het onderwerp'spierverrekking en spierscheur' op deze site
Neem met de fysiotherapeut door welke informatie zinvol is
Slechte spierbalans, slechte beweeglijkheid in gewrichten
Verlaagde belastbaarheid (oververmoeidheid, onvoldoende herstel van vorige sport inspanning, slechte conditie, stress) en daardoor eerder verkramping van de spier/ meer kans op blessure
Overbelasting
Slechte trainingsopbouw
Slechte warming-up
Eerdere hamstring blessure (herhaling van blessure door slechte opbouw belasting of littekenweefsel wat minder flexibel is)
Bij sporten waar gesprint, getrapt en gesprongen wordt loopt men meer kans op een acute hamstringblessure. Bijvoorbeeld bij hardlopen: sprinten en hordelopen.
Bij duursporten waar sprake is van een langdurig herhaalde loopbeweging (marathon) is er kans op een chronische hamstringblessure
Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door
Algemeen
Pijn bij druk op de blessure plek
Bij aanspannen een krampgevoel
Rekken van de spier is pijnlijk
Pijn tijdens een inspanning.
Lokalisatie pijn: pijn over hele lengte van de spier.
Bij lichte blessure
Er is sprake van schade aan de spiercel
Verdikking spier en/of verkramping
Vaak bij duursporters
Vaak in combinatie met vochtverlies tijdens sporten
Herstel vaak binnen 5 dagen
Bij een spierverrekking
Er is sprake van schade aan zgn reticulaire vezels
Pijn is duidelijk aanwezig bij belasten spier
Er is geen zwelling en geen bloeduitstorting aanwezig.
Er is geen bewegingsbeperking of krachtverlies.
Vaak bij explosieve sporters
Herstel vaak binnen 14 dagen
Bij een spierscheur
Er is sprake van schade aan spiermembraan en aan het spierbindweefsel
Ontstekingsfase: Eerste 2 dagen
Herstelfase 1(proliferatiefase 1: Dag 2-16, spiermembraan wordt gesloten
Herstelfase 2 (proliferatiefase 2): Dag 16-21, herstel schade spier
Herstelfase 3 (remodelleringsfase): Dag 21-60 tot 80, herstel schade bindweefsel
Gebruik van de spier is moeilijk en verhoogt de pijn
Bij een volledige scheur kan je op de plaats van de scheur een inkeping of holte zien
Inwendige zwelling / bloeding: blauwe donkere plek aan de achterzijde van het bovenbeen, die aanvoelt als een verdikking. Na verloop van tijd zal deze plek (door de zwaartekracht) naar beneden uitzakken.
Vaak bij explosieve sporters en sporters die extra moeten presteren
Ontstaat bij zware belasting (high impact of hoge snelheid)
Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door
Fysiotherapeut
De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder. Meestal zijn 4 - 6 behandelingen voldoende. Tijd is de belangrijkste factor bij herstel van de aangedane structuren. Fysiotherapie is van belang om de voorwaarden van het natuurlijke herstel te optimaliseren.
Eerste behandeling: Diagnose stellen, uitleg klachtenbeeld, informatie over behandelplan en eerste adviezen oefeningen
Tweede behandeling: Oefeningen en adviezen doornemen (e.v.t een opname hiervan maken die thuis bekeken kan worden)
Behandeling 3: Oefeningen doornemen en kijken of ze goed uitgevoerd worden
Behandeling 4 enige tijd na behandeling 3: evalueren stand van zaken.
Zo nodig nog 2 (of meer: e.e.a afhankelijk van herstel) behandelingen plannen
Huisarts
Medicatie: NSAID gedurende maximaal 10 dagen, voornamelijk om pijn te bestrijden.
Doorverwijzen: onderzoek / fysiotherapeut / orthopeed bij uitgebreide klachten of als na 2-3 dagen geen verbetering optreed naar specialist
Naar specialist, orthopeed:
Onderzoek: MRI / echo, 1-2 dagen na trauma, meestal alleen bij topsporters of bij afwijkend beloop. Zie website 'startpuntradiologie': Heup
Graad 0: Geen zichtbare afwijkingen
Graad 1: Oedeem zichtbaar maar geen afwijkingen spiermembraan (= verrekking)
Graad 2: Gedeeltelijke ruptuur hamstring
Graad 3: Totale ruptuur hamstring
Medicatie: NSAID gedurende maximaal 10 dagen, voornamelijk om pijn te bestrijden.
Operatie
Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling
Algemeen
Bij operatie: volg protocol specialist
Als er geen aanvullend onderzoek gedaan is, wordt elke acute hamstringblessure behandeld als een scheuring. In de loop van de tijd zal de snelheid van herstel uitwijzen waar werkelijk sprake van is.
Gedurende de eerste 12-24 uur na de blessure is het van belang de hamstring op 'een functionele lengte' te houden: 0-30 graden buiging in heup en knie gestrekt (nodig om te kunnen wandelen = functioneel). Probeer ook gedurende de nacht het been zo te houden.
In de eerste 48 uur treedt er altijd een ontsteking op. Deze ontsteking is voor het lichaam noodzakelijk om het wondgenezingsproces op gang te brengen. In verband met deze ontsteking en de ontstane bloeding in eerste instantie niet doen: warme douche / rekken / masseren (masseren pas doen na 3-4 weken)
Eventueel loophulpmiddel gebruiken om been te ontlasten. Zie het onderwerp 'hulpmiddelen'op deze site, en kijk bij 'lopen'. Neem met de fysiotherapeut door wanneer welk loophulpmiddel gebruikt moet worden (ivm opbouwen belasting). Neem met de fysiotherapeut door welk loophulpmiddel voor u geschikt is. Zie filmpje en onderstaande afbeelding van website 'samenbeterthuis.nl. Zie bol.com: elleboogkrukken
Voorkom overbelastingssituaties, belasting aanpassen aan mogelijkheden, explosieve bewegingen vermijden
Ontspannen / pijn dempen
Losmaak oefeningen (vaak en kort doen), zie verder bij oefeningen
Koude pakking (zakdoek tussen huid en pakking, 10 minuten per keer, 20 minuten tussen elke koude behandeling)
Bij sporten
Een hamstringblessure is een hardnekkige blessure. Zelfs nadat de blessure hersteld is blijft het vaak nog een zwakke plek. Een goede opbouw van de belasting is dan ook van belang. Te snelle sporthervatting geeft bij dit soort spierblessures een zéér grote kans op herhalingen.
Revalidatie met accent op lengte hamstring (vooral eerste 12-24 uur) geeft een snellere terugkeer naar de sport
Bekijk samen met de trainer of fysiotherapeut uw techniek, kijk of er aanpassingen mogelijk zijn, zodat overbelasting minder plaatsvindt
Bespreek met de trainer of fysiotherapeut de trainingsintensiteit tijdens de blessure
Bespreek met de trainer of fysiotherapeut de opvoering van de belasting als de klachten afnemen
Als u een sport niet meer kunt uitoefenen, zoek dan naar alternatieven: fietsen, fitnessprogramma voor thuis (hometrainer, duotrainer, roeiapparaat etc.
Niet met medicatie / pijndempers sporten of belastend werk doen
Onderzoeken sportmateriaal, sportomstandigheden, trainingsbelasting (frequentie, duur en intensiteit aanpassen, stoppen is vaak niet nodig) en techniek.
Een goede warming-up en cooling-down (rustig starten met de sport die u gaat doen en rustig eindigen). Doe eventueel rekoefeningen
Bij sporten excentrische oefeningen doen om hamstringblessures te voorkomen (zie aanvullende informatie 2
Terugkeer naar sport mogelijk, zie aanvullende informatie 2.13.4
Excentrische krachtoefening (Zie video sportzorg: nordiccurl) vermindert het aantal hamstringblessures bij amateurvoetballers. Zie aanvullende informatie 2.3
Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn
Punten die van belang zijn bij deze klacht. Zie ook aanvullende informatie: 2.1.12 en 2.1.18 en 2.1.19
Losmaakoefeningen bij pijn en stijfheid
Rekoefeningen: op lengte brengen hamstringspier
Oefeningen die accent leggen op lengte hamstring zijn belangrijk. Vooral eerste 2 weken zijn van belang ivm 'sluiten spiermembraan
Krachtoefeningen
Voor hamstringspier en bilspier, gluteus maximus (bij krachtvermindering van deze spier moet hamstring meer doen waardoor overbelasting kan ontstaan)
Stabiliteitsoefeningen lage rug en heup. Zie ook aanvullende informatie: 2.1.13
Als het mogelijk is functioneel oefenen/trainen ( = traplopen, opstaan en gaan zitten, wandelen, hometrainer, tuinieren, fietsen, stofzuigen, sport doornemen die gedaan wordt 'droog oefenen' zoals bijvoorbeeld tennis bewegingen met racket doornemen in oefenzaal) omdat dit aansluit bij het normale gebruik spieren en gewrichten
De fysiotherapeut kan (als zowel de fysiotherapeut en de patiënt er achter staan!) een opname maken van de oefeningen die voor u van belang zijn (met telefoon van fysiotherapeut en mailen of met telefoon/ ipad van patiënt), zodat u thuis dit terug kan zien)
Video's van onderstaande komen van de website 'rehab my patient', tenzij anders vermeld.
Losmaakoefeningen (of glijoefeningen pezen of uithoudingsvermogen spieren), in ruglig of buiklig of zit of stand
Zie website 'katrina protopapas': glider. Schredestand, sokken aan voeten en staan op gladde vloer met handen op steunpunt. Achterstaande niet aangedane been gestrekt naar achteren laten glijden (en daardoor buiging knie aangedane been) en terug.
Kracht- en stabiliteitsoefeningen, in ruglig of buiklig of zit of stand
Sport doornemen die gedaan wordt 'droog oefenen' zoals bijvoorbeeld tennis bewegingen met racket doornemen in oefenzaal) omdat dit aansluit bij het normale gebruik spieren en gewrichten
Risicofactoren voor het krijgen van een hamstringblessure bij sporten zijn
Eerdere hamstringblessure
Hogere leeftijd
Wrs Core instability
Wrs Vermoeidheid
Wrs Architectuur van de hamstrings
Onduidelijke risico factoren zijn voor het krijgen van een hamstringblessure bij sport
Verminderde flexibiliteit
Musculaire dysbalans met verminderde excentrische kracht van de hamstrings
MRI lijkt een sensitievere methode voor het detecteren van subtiele graad I hamstringblessures en diep gelegen laesies van de hamstrings dan echografie
Als er sprake is van oedeem en hematoomvorming lijken Echografie en MRI gelijkwaardig in het stellen van de diagnose hamstringblessure
Wat betreft de follow-up lijkt MRI sensitiever dan echografie. Een graad III ruptuur of avulsiefractuur, positieve beeldvorming op MRI en een hogere mate van spierschade bij beeldvormend onderzoek leiden tot een langere herstelduur bij een hamstringblessure
Er zijn aanwijzingen dat recidiverende hamstringrupturen, het stretch type hamstringblessure, de betrokkenheid van de vrije proximale pees, een hogere VAS score ten tijde van de blessure, het niet pijnvrij lopen binnen 24 uur posttrauma en persisterende tekenen van de blessure bij follow-up leiden tot een langere herstelduur
Er zijn aanwijzingen dat statische rekoefeningen (stretching) bij graad II hamstringblessures een positief effect hebben op de range of motion en desnelheid van terugkeer in de sport (2004)
Er zijn aanwijzingen dat progressieve training van de behendigheid in combinatie met training van de actieve rompstabiliteit bij graad I en II hamstringblessures eenpositief effect hebben op de snelheid van terugkeer in de sport en het risico op recidief blessures.(2004)
Er zijn aanwijzingen dat intramusculaire injecties met actovegin bij graad I en II hamstringblessures een positief effect hebben op de snelheid van terugkeer in de sport. (2011)
Er zijn aanwijzingen dat slump stretching technieken bij graad I en II hamstringblessures een positief effect hebben op de snelheid van terugkeer in de sport.(1989)
Bij avulsies van de proximale pezen van de hamstrings leidt operatief herstel tot betere resultaten dan conservatieve behandeling (2011) en leidt operatieve behandeling binnen 4 weken na het trauma tot betere resultaten dan operatievebehandeling na 4 weken posttrauma (2011)
Excentrische krachttraining is waarschijnlijk een effectieve behandelmethode in de revalidatie bij hamstringblessures (2007) en lijkt een effectieve methode bij de preventie van zowel nieuwe als recidiverende acute hamstringblessures bij voetballers spelend op een hoog niveau (2011)
Hamstringblessures komen regelmatig voor bij zowel professionele als recreatieve sporters. De basisbehandeling van patiënten met een acute hamstringblessure zonder complete ruptuur is een opbouwend fysiotherapeutisch oefenprogramma. Dat concluderen auteurs in het artikel Acute hamstringblessures bij sporters in Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Acute hamstringblessures bij sporters (2015). Conclusie: Hamstringblessures zijn een regelmatig voorkomende blessure bij zowel professionele als recreatieve sporters. De diagnose wordt gesteld bij acuut ontstane pijn aan de achterzijde van het bovenbeen en de aanwezigheid van de trias aanspan-, rek- en palpatiepijn. Aanvullend onderzoek en een mogelijke verwijzing voor chirurgische interventie zijn geïndiceerd bij aanwijzingen voor een zeldzame complete hamstringruptuur of avulsiefractuur. De basis van de behandeling van patiënten met een acute hamstringblessure zonder complete ruptuur is een opbouwend fysiotherapeutisch oefenprogramma. De hersteltijd bedraagt gemiddeld 3-6 weken, maar voor de individuele sporter is deze periode moeilijk te voorspellen. Factoren die gerelateerd zijn aan de hersteltijd zijn: het blessuremechanisme, de ingeschatte hersteltijd door de sporter zelf, de mate van het flexibiliteitsverlies, de afwezigheid van afwijkingen op een MRI-scan, complete rupturen en de betrokkenheid van de proximale pees. Het moment van sportterugkeer is uitdagend, waarbij het grootste risico een recidief van de hamstringblessure is. Voor een inschatting van het risico op een recidief zijn blessuregegevens uit de voorgeschiedenis van de sporter, en monitoring van de hamstringgevoeligheid, flexibiliteit en kracht in de eerste week na sportterugkeer, het meest waardevol.
Zinvolle behandelingen voor hamstringblessures? (2013). Consequenties voor de praktijk: Er is zeer beperkt bewijs dat bij professionele sporters het herstel van hamstringblessures versneld kan worden met intensieve strekoefeningen. Daarnaast vermindert oefentherapie mogelijk de tijdsduur om terug te keren naar het volledige activiteitenniveau en het aantal recidieven bij de meer doorsnee sporters. Omdat er slechts 2 studies aan de inclusiecriteria voldeden, is er nog onvoldoende bewijs om een oefentherapieprogramma in de praktijk aan te bevelen voor de behandeling van hamstringblessures.
