Gewricht: Enkel prothese

Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn.

IMG 20200304 094112

  • Zie boven afbeelding voorzijde rechter enkel, in geel locatie prothese

In het kort

  • Er wordt voor een enkelprothese gekozen bij ernstige slijtage of bij een complexe breuk van de enkel
  • Een enkelprothese is voor ongeveer 10 jaar
  • De fysiotherapeut kan ondersteunen bij de revalidatie na de operatie
  • Andere benaming:
  • Anatomie
    • Zie afbeeldingen google: enkelprothese.  Neem met de fysiotherapeut door welke afbeeldingen voor u relevant zijn. 
    • Zie aanvullende informatie 2.3
  • Voor de periode voor de operatie, zie het onderwerp 'enkel gewrichtsklacht' op deze site
  • Wanneer de klachten als gevolg van de enkelgewrichtsklachten niet reageren op behandelingen, zijn er operatieve mogelijkheden. Welke ingreep nodig is, hangt van een aantal factoren af.
    • Bij milde tot matige gewrichtsslijtage van de enkel, kan ‘schoonmaken’ van de enkel met een kijkoperatie zinvol zijn (vaak pijnvermindering). Nadeel is dat de klachten (bijna) altijd op termijn terug komen, en dat duur en mate van klachtenvermindering niet goed voorspelbaar is. (zie 'kijkoperatie enkel' op deze site)
    • Bij ernstige slijtage, veel pijn en veel bewegingsbeperking, is alleen ‘schoonmaken’ niet de oplossing. Opties zijn dan het bovenste spronggewricht vastzetten (enkelarthrodese operatie) of een enkelprothese. Eea hangt af van de leeftijd, activiteitsniveau, de stand van de enkel en oorzaak van de gewrichtsslijtage.
  • De overlevingsduur van de enkelprothese is ongeveer 10 jaar. Daarom bij voorkeur plaatsen bij een patiënten van middelbare of oudere leeftijd 

Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is

  • Wanneer wordt er gekozen voor een enkelprothese
    • Na periode van ernstige enkel gewrichtsklachten
    • Bij complexe breuk

Neem de keuze die bij u gemaakt is met de fysiotherapeut door

  • Pijn en stijfheid ten gevolge van de operatie

Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door

  • Fysiotherapeut
    • De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn: zie verder
  • Huisarts
    • Medicatie: pijndemping en ontstekingsremmer
    • Doorverwijzen: fysiotherapeut 
  • Diëtist voor  begeleiding bij overgewicht
  • Specialist
    • Controleafspraken
    • Onderzoek
    • Doorverwijzen naar fysiotherapeut

Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling

  • Volg protocol eigen specialist. Zie onder voor mogelijk protocol.
  • Algemeen.       
    • Zwelling en pijn te verminderen dmv koude pakking (coldpack). Leg altijd een theedoek of dunne handdoek tussen uw huid en het ijs. Zie bol.com: hot/coldpack
    • Wie rookt, heeft meer kans op complicaties bij een orthopedische operatie dan een niet-roker. Stoppen met roken halveert die kans. Daarom adviseren orthopedisch chirurgen om niet te roken van minimaal vier weken vóór tot tenminste vier weken ná een geplande operatie.
    • Neem de onderstaande punten 2-4 weken voor de operatie door
      • Het gebruik van de elleboogkrukken/ rollator: lopen, drempels en opstapjes nemen. Zie het onderwerp 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'lopen'. Neem met de fysiotherapeut door welk loophulpmiddel voor u geschikt is. Zie filmpje en onderstaande afbeelding van website 'samenbeterthuis.nl. Zie bol.com: elleboogkrukken //  rollator  // looprekje
        • Hqdefault
      • Oefeningen die na de operatie van belang zijn, zie verder
      • In uw huis doornemen: Kleedjes op gladde vloer weghalen, handvat nodig in de wc en badkamer?, een toiletverhoging of verhoging van het bed (matras boven op eigen matras leggen) nodig?, zijn er hoge drempels: samen kijken hoe je met krukken eroverheen stapt, een goede stoel (hoge zit, met armleuningen) aanwezig?
    • Ontspannen / pijndempen
      • Zelfmassage van de onderbeen en voet met handen of met hulpmiddel. Zie 'oefeningen divers 'op deze site en kijk bij massage enkel voet. Zie 'massage knie en onderbeen'. Zie bol.com: massage apparaten ( foamrol ) //  massageolie
      • Losmaak oefeningen voor spieren en gewrichten (vaak en kort doen) been
      • Koelen, koel de enkel minstens 15 minuten. Gebruik hiervoor een cold-pack, een washandje met ijsklontjes of stromend koud water. Bij ijspakking altijd een theedoek of dunne handdoek tussen de huid en het ijs leggen. Zie bol.com: hot/coldpack
    • Ontlasten enkel na operatie door middel van zgn walker (soort skischoen): afbouwen als stabiliteit toeneemt en pijn minder is. Zie het onderwerp 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'ondersteuning'
  • Lichamelijke verzorging
    • Douchen als de wond droog is.
    • Zo nodig douchestoel lenen of aanschaffen. Zie bol.com: Douchestoel
    • Niet in bad in verband met het in- en uitstappen en het week worden van de wond
    • Bij aankleden eerst geopereerde been in broekspijp steken.
    • Bij uitkleden eerst het gezonde been uit broekspijp halen.
  • Wondverzorging
    • Dagelijks wond inspecteren op roodheid, zwelling en wondvocht.
    • Als wond droog is, hoeft er geen pleister meer op.
    • Bij wondlekkage dagelijks een schone pleister op de wond plakken.
    • Soms kunnen de huidhechtingen wat irritatie veroorzaken en kan de huid rondom de hechtingen wat rood zijn. Dit is geen reden tot ongerustheid.
    • Contact opnemen met de afdeling spoedeisende hulp als been dik wordt, tintelt, klopt, wit of blauw wordt en er binnen enkele uren na het hoog houden geen verbetering optreedt.
  • Stand en lopen
    • De nabehandeling van een enkelprothese start met 2 weken onbelast onderbeengips, dus lopen met 2 krukken en daarna 2-4 weken onderbeensloopgips. Dit hangt af van hoe de operatie precies verlopen is, hoe stevig het bot was, of er eventueel een achillespeesverlenging is toegevoegd etc.Het dragen van gips is nodig om het lichaam de kans te geven aan de prothese vast te groeien
    • Loop niet te lange afstanden en sta niet te lang stil op een plek.
    • Draaien in stand met kleine pasjes.
    • Voorkom overbelasting, loop niet te lange afstanden en sta niet te lang stil op één plek.
    • Voorkom uitglijden; haal losse kleden en snoeren weg en gebruik in de douche een antislipmat.
    • Zorg voor voldoende loopruimte in huis
    •  Traplopen
      • Naar boven: eerst het niet geopereerde been, dan het geopereerde been en de kruk op dezelfde trede zetten.
      • Naar beneden: eerst de kruk, dan het geopereerde been, daarna het andere been ernaast zetten.
      • Zorg voor voldoende steun: goede trapleuningen of beugels
  • Autorijden
    • Eerste zes weken niet zelf autorijden. Daarna weer autorijden bij voldoende controle over geopereerde been. Raadpleeg wel vooraf de voorwaarden van de autoverzekering en overleg met de orthopeed
    • Zie bol.com: Draaikussen auto
  • Activiteiten en sporten
    • Zwemmen en fietsen (opstappen met fiets tussen benen) in overleg met de orthopeed of fysiotherapeut. Zie video's bij aquatherapie
    • Wissel lopen, staan en zitten regelmatig af.
    • Het is van belang de belasting rustig op te bouwen! Signalen van te veel belasting: zwelling rond gewricht, gewricht voelt warm aan, spierpijn. 
    • Wandelen opbouwen naar minstens 30 minuten per dag
    • Geen zware dingen tillen.
    • Activiteiten algemeen dagelijks leven rustig uitbreiden: op- en afstapjes, doorstappen bij traplopen
    • Ook een enkelprothese kan slijten, dus zwaar belastende sporten worden afgeraden.
    • Lage belastende sporten worden aangeraden: zwemmen bowlen, wandelen, fietsen (rustig), dansen, roeien, tennissen (liefst dubbelen), golfen
      • SAM 3806
    • Hoog belastende sporten en team/contactsporten worden afgeraden: squash, basketbal, voetbal, rugby, hardlopen, snowboarden, skieen op moeilijk terrein   
    • Fitness thuis. Zie bol.com: stoelfiets // hometrainer // airwalker // roeitrainer // crosstrainer  // loopband
    • Virtueel bewegen. Zie bol.com: virtuele wandelingen // virtuele fietstochten // Wii // wii sports // wii tennis // wii dansen // wii fit

Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn

SAM 3805

  • Punten die van belang zijn bij deze klacht
    • Volg altijd het protocol van de specialist
    • Losmaakoefeningen bij pijn en stijfheid
    • Rekoefeningen
    • Kracht en stabilisatieoefeningen. Maak zo nodig gebruik van hulpmiddelen, zie bol.com: Oefenmat // gewicht om enkel // elastische banden

SAM 3942

De fysiotherapeut geeft aan welke oefeningen voor u van belang zijn

  1. Websites 
    1. Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV), zorg voor beweging: enkel en voet en been, klik op 'prothese'
    2. Zie ook op deze site: enkelgewrichtsklacht
  2. Onderbouwing  
    1. Boek, onderzoek en behandeling van kunstgewrichten knie en enkel (2016)
    2. Google scholar: enkelprothese
    3. Anatomie
      1. Ortopod.com, filmpje: enkelgewricht
      2. Anatomy Lyon, filmpjes: onderbeen: achterste compatiment / onderbeen: voorste compartiment / voet: fascia en fat pat / voet: voetspieren / kuitspier / enkelgewricht
    4. Oefeningen

      1. Zie website 'fysiotherapie Douma': Oefeningen bij 'een gebroken enkel' (kan ook bij deze klacht)

      2. KNLTB: Oefeningen op video

      3. Zie website 'sportzorg': Enkeloefeningen

      4. App: versterk je enkel

Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is