Banden e.a structuren: Verzwikking enkel

  • IMG 20200303 104017
  • Zie boven afbeelding verzwikking rechter enkel: Enkel klapt naar buiten

Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn. 

In het kort
  • Bij een verzwikking klapt uw voet meestal naar buiten. Zie boven afbeelding
  • De enkelbanden aan de buitenzijde rekken dan uit of scheuren in
  • De enkel wordt meestal dik. Koelen en hoog leggen is dan een optie
  • Probeer na ongeveer een half uur of lopen weer gaat.
  • Als u dan geen 4 stappen kunt lopen zonder steun, bel dan uw huisarts. Een röntgenfoto is dan meestal nodig om te kijken of er sprake is van een botbreuk
  • Een verzwikte enkel of gescheurde enkelband geneest meestal vanzelf.
  • Tape of een brace kan ondersteuning bieden. Een veterbrace is meestal het beste. Zie verder onder bij adviezen
  • Is de pijn en/of zwelling na 1 week nog niet minder, laat dan uw huisarts of fysiotherapeut ernaar kijken.
  • Herstel kan lang duren: nog maanden na een verzwikking kan de enkel dik en pijnlijk zijn na belasten
  • Zie video op website 'thuisarts.nl met uitleg over een enkelverzwikking
  • De fysiotherapeut kan door uitleg, adviezen en oefeningen het herstel ondersteunen
  • Andere benaming: verstuikte enkel of luxatie enkel of inversietrauma
  • Anatomie
    • In het enkelgewricht komen 3 botten (scheenbeen of tibia, kuitbeen of fibula, sprongbeen of talus) bij elkaar. Om de uiteinden van deze botten ligt het gewrichtskraakbeen, rond de botuiteinden zit het kapsel en binnen het kapsel zit gewrichtsvloeistof. Langs het enkelgewricht lopen bloedvaten, lymfevaten, banden en pezen van spieren.
    • Anatomy Lyon, video's: enkelgewricht
    • Google afbeeldingen: anatomie enkel enkelverzwikking. Neem met de fysiotherapeut door welke afbeeldingen voor u relevant zijn.
    • SAM 5557
    • Zie boven afbeelding buitenzijde voet, in geel enkelbanden die bij een verzwikking betrokken kunnen zijn
  • Mogelijke structuren die aangedaan kunnen zijn bij een enkel verzwikking (neem met de fysiotherapeut door welke structuren bij u aangedaan zijn)
    • Gewrichtsbanden: stugge, stevige bandstructuren die zich rond het enkelgewricht bevinden. Gewrichtsbanden kunnen opgerekt worden of kunnen afscheuren:
      • Graad 1: Over rekking en/of lichte inscheuring van de banden
      • Graad 2: Inscheuring van enkelband(en)
      • Graad 3: Afscheuring van enkelband(en). 
    • Pezen van spieren rond het enkelgewricht: Kunnen oprekken of scheuren, kijk op deze site bij enkel-voetklachten, zie peesklachten
    • Kleine bloedvaatjes en lymfevaatjes: Kunnen kapot gaan en zwelling en blauwverkleuring (= bloeduitstorting, zakt naar onderen in een paar dagen naar hak en voetzool) enkel veroorzaken 
    • Kraakbeen: Kan beschadigd raken (b), zie op deze site 'gewrichtsklacht enkel'. 
    • Bot: Kan breken, zie op deze site 'botbreuk enkel'
  • Zie video op de website van gezondheidsplein: verstuikte enkel

  • Na een enkelverzwikking kan er nog maanden (tot meer dan 1 jaar!) sprake zijn van  periodes van zwelling, zeurende pijnklachten en verminderde functie . E.e.a is afhankelijk van de ernst van de verzwikking, de structuren die aangedaan zijn bij de verzwikking, de situatie van de enkel voor de verzwikking (bijvoorbeeld aanwezigheid artrose) en de belasting die na de verzwikking uitgeoefend wordt op de enkel.

  • Voor uitgebreide en algemene informatie over een verzwikking, zie het onderwerp ‘verzwikking op deze site 

Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is

  • Slappe banden rond enkel, zie 'hypermobiliteit' op deze site
  • Instabiliteit door eerdere verwikking(en), zie instabiliteit enkel op deze site
  • Trauma, waarbij de enkel (meestal) naar buiten (rek structuren buitenzijde enkel en druk structuren binnenzijde enkel) klapt.
    • een onverwachtse beweging
    • bijvoorbeeld tijdens sporten of werk

Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door

  • Bij graad 1: Pijn, geringe zwelling, weinig of geen sprake van een bloeduitstorting (blauwverkleuring)
  • Bij graad 2 en 3: Pijn, uitgebreide zwelling (de mate van zwelling dient niet als criterium gehanteerd te worden voor de ernst van het letsel: zie aanvullende informatie 2.2.9), gevoel van instabiliteit en bloeduitstorting (blauwverkleuring, zakt na een paar dagen naar onderen richting voetzool)

Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door

  • Fysiotherapeut. Zie aanvullende informatie 2.2
    • Begeleiding door fysiotherapeut eventueel
      • Als sprake is van een ernstige verzwikking (graad 2-3) met uitgebreide klachten. Zie aanvullende informatie 2.12.3: 'vragenlijst van de Bie' om een lichte van een ernstige verzwikking te onderscheiden 
      • Als na 2 weken er nog niet sprake is van herstel 
      • Als sprake is van intensief sporten / zwaar werk
      • Als sprake is van angst om te bewegen / te belasten
    • De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder. Meestal zijn 2 - 4 behandelingen voldoende. Tijd is de belangrijkste factor bij herstel van de aangedane structuren. Fysiotherapie is van belang om de voorwaarden van het natuurlijke herstel te optimaliseren.
      • Eerste behandeling: Onderzoek, uitleg klachtenbeeld, informatie over behandelplan, eerste adviezen en oefeningen. 
      • Tweede behandeling: Oefeningen en adviezen doornemen (e.v.t een opname hiervan maken die thuis bekeken kan worden)
      • Derde behandeling: Oefeningen doornemen en kijken of ze goed uitgevoerd worden

      • Vierde behandeling: Enige tijd na behandeling 3: evalueren stand van zaken.

      • Zo nodig nog 2 (of meer) behandelingen plannen. Eea is afhankelijk van uitgebreidheid blessure, het herstel, het oppakken van adviezen oefeningen en van de eventueel aanwezige 'bewegingsangst'

      • Elektrotherapie, lasertherapie en ultrageluidbehandeling hebben geen toegevoegde waarde. Zie aanvullende informatie 2.2.20
      • De fysiotherapeut kan (als zowel de fysiotherapeut en de patiënt er achter staan!) een opname maken van de oefeningen die voor u van belang zijn (met telefoon van fysiotherapeut en mailen of met telefoon/ ipad van patiënt), zodat u thuis dit terug kan zien)
  • Huisarts
    • Zie website 'Thuisarts.nl': verstuikte enkel
    • Medicatie: alleen zinvol als pijndemper (paracetamol eerste keus en NSAID tweede keus, zie aanvullende informatie: 2.6.2)
    • Doorverwijzen: rontgen (voor afweging rontgen of niet, zie Ottawa ankle rules, zie ook video op website 'fysioclub': ottawa ankle rules / fysiotherapeut / orthopeed bij uitgebreide inscheuring banden, bij aanhoudende pijn in voetwortel, bij botbreuk of als verzwikkingen blijven plaatsvinden ondanks adviezen en oefeningen
  • Naar specialist, orthopeed
    • Zie website 'Nederlandse Orthopaedische Vereniging' (NOV), zorg voor beweging: Enkelverzwikking
    • Onderzoek: röntgen / MRI. 
      • Zie ook startpuntradiologie.nl: enkel
      • Zie radiology assistant: MRI enkel
      • Bij aanhoudende klachten denken aan 'syndesmosis letsel' (bandjes tussen tibia en fibula thv enkel). Zie aanvullende informatie 3.2 
    • Immobiliseren: Gips, brace of tape (veterbrace of softbrace heeft voorkeur tov tape, zie aanvullende informatie: 2.2.16 en 2.2.17 en 2.2.18) 
    • Operatie: Alleen als stabiliteit nodig is voor de beroepsuitoefening of sport wordt een operatie overwogen. Resultaten zijn beter bij operatie als bij oefentherapie. Zie aanvullende informatie 2.2.21. Zie ook op deze site het onderwerp 'instabiliteit enkel'

Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling

  • Direct na een verzwikking: RICE. Zie website 'de fysioclub': Rice
    • Rust: Absolute rust is niet goed, beweeg binnen de pijngrens. Gecontroleerd actief bewegen en belasten binnen de pijngrens gedurende (zo nodig met krukken) de eerste dagen na de verzwikking is zinvol ter vermindering van de zwelling en van de pijn (zie aanvullende informatie: 2.2.11)
    • Ijs / koelen: Koel de enkel minstens 15 minuten. Gebruik hiervoor een cold-pack, een washandje met ijsklontjes of stromend koud water. Bij ijspakking altijd een theedoek of dunne handdoek tussen de huid en het ijs leggen. Doel van koelen: pijndemping (koelen na de verzwikking van de enkel heeft geen duidelijk effect op de vermindering van de zwelling, zie aanvullende informatie 2.2.12).  Zie bol.com: coldpack
    • 9200000074651087
    • Compressie: drukverband, elastische zwachtel, steunkous. Doel drukverband: enkel stevigheid geven voor eerste 24 uur na de blessure (compressie na de verzwikking van de enkel heeft geen effect op de vermindering van de zwelling, zie aanvullende informatie 2.2.13). Zie bol.com enkelkous en drukverband en zwachtel
    • Elevation: Hoog leggen van het been in de eerste dagen na de verzwikking kan overwogen worden voor een afname van de zwelling (niet zeker of het zinvol is, zie aanvullende informatie: 2.2.14)
  • Stevigheid geven aan enkel
    • Drukverband of enkelkous direct na verzwikking, zie boven bij 'rice'. Zie bol.com enkelkous en drukverband en zwachtel
    • Tape of brace: Bespreek met de fysiotherapeut welke ondersteuning voor u het beste is en hoe u het kan afbouwen
    • Niet te lang gebruiken ivm gewenning (van het dragen van tape of brace krijg je géén slappe spieren!).
    • Bij regelmatig verzwikken constant gebruik soms noodzakelijk of bij belastende omstandigheden zoals lange wandelingen of sporten. (een brace is dan effectiever dan oefeningen, zie aanvullende informatie: 2.5.2)
    • Brace
      • Zie bol.com: braces McDavid en Thuasme
        • Maat brace-maat schoen: XS 38,5 – 40 // S 40 – 42,5 // M 42,5 – 44,5 // L 44,5 – 47,5 //XL 48 plus
      • Vanaf de tweede dag kan (hoeft niet) een brace gegeven worden 
      • Voorkeur gaat uit naar een soft brace (veterbrace of brace met klittenband). Zie bol.com: veterbrace 1 en veterbrace 2
    • Tape
      • Tape heeft niet de voorkeur omdat het pas aangelegd mag worden als zwelling weg is en er vaak snel sprake is van verlies van mechanische ondersteuning (tape rekt uit of laat los, zie aanvullende informatie: 2.2.18). Zie bol.com: medical tape. Zie ook het onderwerp 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'ondersteuning'.
    • Schoenen die over de enkel komen (wandelschoenen) kunnen stevigheid geven aan de enkel
  • Loop op geleide van de pijn: kleine stapjes met een 'normale afwikkeling' en voet recht neerzetten. Zie aanvullende informatie 2.6.2
  • Gebruik bij veel pijn een loophulpmiddel. Zie het onderwerp 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'lopen'. Bespreek met de fysiotherapeut welk loophulpmiddel het beste is. Zie bol.com: krukken
  • Ontspannen / pijndempen
  • Na drie weken is er meestal alleen nog sprake van pijn bij grote bewegingen (traplopen, grote stappen) of bij ontspanning (als de voet in bed zo ligt dat de banden op rek komen).
  • Werken, autorijden etc. laten afhangen van de ernst van de blessure en van het klachtenbeeld
  • Sporten
    • Sporten met brace na een verzwikking
      • Zo nodig één seizoen beschermd  sporten door gebruik brace (zie onder bij aanvullende informatie: 1.9 en 2.6.1).   
      • Er zijn verschillende soorten enkelbraces: compressie brace, veterbrace en semi-regide brace (een brace met kunststof verstevigingen aan de zijkant(en) van de enkelbrace). Keuze welke goed is, is persoons- en sportafhankelijk:

        • Voetballers en hardlopers vaak  een compressie brace: draagcomfort en de brace belemmert niet bij het bewegen.

        • Volleyballers een veterbrace: is stijver en geeft hierdoor meer stabiliteit. Zie bol.com veterbrace

    • Niet met medicatie sporten of zwaar werk doen
    • Als de eigen sport niet meer uitgeoefend kan worden, zoek dan naar alternatieven. Bespreek samen met de fysiotherapeut welke sport/ activiteit voor u geschikt is:
    • Lange afstanden liever met fiets afleggen ipv wandelen
    • Fietsen / hometrainer is een goede activiteit na een enkelverzwikking
    • Wandelen: liever vaak en korte afstanden dan 1 maal een lange afstand Bewegen, werken, sporten

Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn

SAM 3759

  • Punten die van belang zijn bij een enkelverzwikking 
    • Doe oefeningen niet te lang achter elkaar, maar vaak en kort (1-3 minuten).
    • Probeer oefeningen zes tot acht weken vol te houden.
    • Oefeningen mogen een beetje pijn doen, als u maar voorzichtig doet en niet opnieuw zwikt.
    • Maak zo nodig gebruik van hulpmiddelen, zie bol.com: Oefenmat // gewicht om enkel // elastische banden
    • Soort oefeningen
      • Losmaakoefeningen bij pijn en stijfheid
        • Letten op beweeglijkheid van optrekken voet (voetrug richting onderbeen)
      • Krachtoefeningen voor voorste scheenbeenspier (tibialis anterior) (optrekken voet). Zie aanvullende informatie: 2.2.26
      • Stabiliteitsoefeningen enige tijd na de verzwikking: rustig opbouwen! Voor testen stabiliteit zie aanvullende informatie 2.2.27
      • Sport- / werkspecifiekeoefeningen en training
      • Functioneel oefenen. Het is niet duidelijk welk type oefeningen het meest zinvol zijn na een enkelverzwikking. Functionele oefeningen (wandlen, fietsen, traplopen...) lijken dan het meest logisch om te doen. Zie aanvullende informatie: 2.2.22 en 2.2.23)
  • De meeste video's van onderstaande oefeningen komen van de website 'rehab my patient'en van 'sportzorg', tenzij anders vermeld.
  • Voor extra oefeningen

De fysiotherapeut geeft aan welke oefeningen voor u van belang zijn

.

SAM 3942

  1. Websites
    1. Sportzorg: Enkelverzwikking
    2. Sportgeneeskunde
      1. enkelverzwikking
      2. behandeling
      3. tapen, bandageren en braces
    3. App
      1. App (gratis): versterk je enkel
    4. De fysiotherapeut: Verstuikte enkel
    5. Alles over sporten: Ik heb pijn aan mijn enkel, wat nu
    6. Runningphysio: Enkelverzwikking
    7. Optimaal sporten: Enkelverzwikking //  Hebben voetballers baat bij een enkelbrace na een blessure aan de enkelbanden?
    8. Fysio forum: Resultaat zoekopdrachten 'enkel'
      1. EXO-L de innovatieve enkelband voor sporters (2015)
    9. Zie ook op deze site: Verzwikking / enkel instabiliteit 
  2. Onderbouwing
    1. Wikipedia: verstuiking
    2. KNGF (beroepsvereniging fysiotherapie) richtlijn enkelletsel 
      1. Niveau 1: Het is aangetoond dat …
        1. de ‘Ottawa Ankle Rules’ in een Emergency Unit van een ziekenhuis binnen een week na het acute inversietrauma van de enkel is betrouwbaar om fracturen uit te sluiten
        2. semi-rigide protectie na het acute inversietrauma van de enkel is beter dan rigide protectie ten aanzien van sportterugkeer, werkterugkeer, pijn, zwelling, subjectieve en objectieve instabiliteit, range of motion en tevredenheid
        3. bij een laterale enkelbandruptuur is het aantal patiënten met objectieve instabiliteit significant hoger na conservatieve behandeling dan na operatieve behandeling.

        4. oefentherapie na het acute inversietrauma van de enkel niet effectief is op lange termijn, maar op korte termijn is er wel een sneller herstel

        5. Aan de afwezigheid van palpatiepijn ter uitsluiting van een fractuur direct na het optreden van het inversietrauma, dient geen absolute waarde te worden toegekend.

        6. Bij persisterende pijnklachten in de voetwortel bij het belasten en afwikkelen van de voet moet de mogelijkheid van ‘bagatelletsels’ overwogen worden en een uitgebreid röntgenonderzoek worden verricht.

        7. toepassing van fysische technieken (elektrotherapie, lasertherapie, ultrageluidbehandeling) heeft geen toegevoegde waarde

      2. Niveau 2: Het is aannemelijk dat …
        1. de diagnose distorsie of laterale enkelbandruptuur kan met een hoge mate van betrouwbaarheid worden gesteld op basis van het uitgestelde fysisch diagnostische onderzoek (positieve VSL, haematoom, drukpijn) 4-5 dagen na het ontstaan van het acute enkelletsel. Aanbeveling: de diagnose laten stellen door een ervaren arts
        2. Het is aannemelijk dat de functionele prestatie van de onderste extremiteit kan worden vastgelegd middels verschillende testen (o.a. figure-of-8-hoptest, sidehoptest, single-leg triple hoptest), waarbij de single-leg triple hoptest (SLTH) het meest bruikbare instrument is
        3. Het is aannemelijk dat ijsapplicatie na het acute inversietrauma van de enkel geen duidelijk effect heeft op de vermindering van de zwelling

        4. Het is aannemelijk dat compressie na het acute inversietrauma van de enkel geenduidelijk effect heeft op de vermindering van de zwelling en pijn

        5. een lace-up brace (veterbrace) leidt tot betere resultaten dan functionele behandeling met tape of bandage

        6. tape verliest snel mechanische ondersteuning en is daardoor niet de eerste keus van protectie

        7. na het acute inversietrauma van de enkel is sprake van een vertraagde reactietijd van de mm peroneï ten gevolge van (tractie)letsel van de n.peroneus. Hierbij lijkt deze motorische insufficiëntie na een distorsie minder langdurig te zijn dan die na een laterale enkelbandruptuur

        8. Het is aannemelijk dat na het acute inversietrauma van de enkel een krachtsvermindering optreedt van de enkel-evertoren en mogelijk ook van andere spiergroepen rond de enkel

        9. een distorsie en een laterale enkelbandruptuur leidt tot een verstoring van de propriocepsis en dat deze verstoring een rol speelt bij de functionele instabiliteit van de enkel na het trauma. Hierbij lijkt de opgetreden verstoring te worden gestuurd vanuit het CZS bòven het niveau van de spinale reflex
        10. Het is aannemelijk dat het gebruik van NSAID’s na het acute inversietrauma van de enkel effectief is ten aanzien van de reductie van pijn en daardoor van functionele beperkingen in de eerste 2 tot 7 dagen
      3. Niveau 3: Er zijn aanwijzingen dat …
        1. Er zijn aanwijzingen dat de 'functiescore' een adequaat instrument is om lichte enkelletsels te onderscheiden van zware enkelletsels
      4. Niveau 4: De werkgroep is van mening dat …
        1. De werkgroep is van mening dat passieve (stress)tests over het algemeen geen toegevoegde waarde hebben voor het bepalen van de fysiotherapeutische diagnose bij enkelletsel
        2. Voorste schuifladetest is alleen geïndiceerd is bij sporters, ter ondersteuning van de revalidatie en verwachte terugkeer op (top)sportniveau
        3. De plaats van de acute zwelling na het inversietrauma van de enkel kan informatie kan geven over de mogelijk aangedane structuren. De mate van zwelling dient niet als criterium gehanteerd te worden voor de ernst van het letsel of voor de waarde van behandeling (gezien de verschillende factoren die van invloed kunnen zijn op de zwelling)
        4. Palpatiepijn over het anterolaterale kapselbandsysteem kan duiden op een distorsie of een laterale enkelbandruptuur
        5. Na het acute inversietrauma van de enkel wordt patiënten aanbevolen om in de eerste dagen na het trauma de enkel binnen de pijngrens te bewegen en te belasten, absolute rust wordt ontraden (niveau 4)
        6. Elevatie na het acute inversietrauma van de enkel kan een positief effect hebben op de afname van de zwelling op korte termijn

        7. Het gebruik van ijs en compressie, in combinatie met rust en elevatie zinvol is ter bevordering van het welbevinden van de patiënt

        8. De expertgroep is van mening dat er geen eenduidige conclusie beschikbaar is over de aard en vorm van de oefentherapie na het acute inversietrauma van de enkel
    3. Vereniging Sport Geneeskunde: Richtlijn acuut lateraal bandletsel (2011) 
    4. Med info: enkeldistorsie
    5. Minerva, Tijdschrift voor Evidence Based Medicine.  
      1. Ottawa enkelregels ter uitsluiting van een fractuur (2003). De Ottawa enkelregels zijn een gemakkelijke en gevalideerde test om een fractuur uit te sluiten in geval van een letsel aan de enkel of de middenvoet bij volwassenen en kinderen. De sensitiviteit van deze test is hoger binnen de eerste 48 uur na het ongeval.
      2. Enkeldistorsie: paracetamol of diclofenac? (2012). Deze studie bij volwassenen met externe laterale enkeldistorsie laat niet toe om te besluiten dat diclofenac klinisch relevant superieur is aan paracetamol, als toevoeging aan de RICE-adviezen. Conclusie:  Paracetamol blijft de eerste keuze pijnstiller, zowel voor deze indicatie als voor alle acute spier-en peesletsels.
      3. Oefentherapie onmiddellijk na een enkeldistorsie? (2011). Klinische vraag: Wat is bij volwassen patiënten met een acute enkeldistorsie graad 1 of 2 het effect van een oefenprogramma, onmiddellijk gestart na het trauma, op het functionele herstel van het enkelgewricht in vergelijking met gewone zorg? Besluit: Uit deze studie blijkt dat actieve oefentherapie tijdens de eerste week na een enkeldistorsie graad 1 en 2 de subjectieve enkelfunctionaliteit gedurende de eerste twee weken significant verbeterde ten opzichte van alleen een passieve standaardbehandeling, maar de klinische relevantie van deze winst blijft onzeker.
      4. Geen diagnose op foto of scan na enkelverstuiking (2014). Bij röntgenonderzoek en MRI na een verstuikte enkel worden vaak structurele afwijkingen gezien, maar die zeggen niets over het blijven bestaan van de klachten. Beeldvormend onderzoek alleen is dus niet voldoende om de oorzaak van aanhoudende klachten te achterhalen, zo concluderen John van Ochten en collega's in British Journal of General Practice (2014;64:e545-53).
    6. Boek: Onderzoek en behandeling van spieraandoeningen en kuitpijn H1 (Ruptuur van de m. gastrocnemius (zweepslag) en een laesie van het ligamentum talofibulare anterius tengevolge van een enkeldistorsie), Koos van Nugteren
    7. Boek: Onderzoek en behandeling van de voet H10 ( inversie trauma) en 10a (Addendum het inversie-varustrauma), Koos van Nugteren
    8. Google scholar: enkelverzwikking
    9. Huisarts en wetenschap, NtvG
      1. De behandeling van acute enkeldistorsies (2015). Enkeldistorsies komen veel voor. In de huidige NHG-Standaard Enkelbandletsel staan behandelingen voor een acute enkeldistorsie en preventie voor een recidief waarvan het bewijs voor de effectiviteit ontbreekt. Een Nederlands gerandomiseerd onderzoek onder sporters heeft aangetoond dat een niet-gesuperviseerd neuromusculair trainingsprogramma van 8 weken effectief is als preventie van recidief enkeldistorsies. Het trainingsprogramma reduceert de kans op een recidief enkeldistorsie met 35%. In samenwerking met VeiligheidNL is dit neuromusculair trainingsprogramma vormgegeven in een applicatie ( versterk je enkel app). Deze applicatie kan een ideale manier zijn om patiënten met een acute enkeldistorsie te bereiken, met name gezien de hoge incidentie onder jongeren
      2. Enkelverzwikking tijdens het volleyballen (2015). Diagnose: Mediale subtalaire enkelluxatie van de linker voet.
      3. Fysiotherapie niet beter dan zelfmanagement na simpel enkelletsel (2017). Er is een aantal kanttekeningen te plaatsen bij deze studie. Zo werd een zelfgerapporteerde uitkomstmaat gebruikt na een relatief korte follow-upperiode. Ook werd het optreden van een recidief niet meegenomen, terwijl het risico hierop is verdubbeld in de eerste 12 maanden na het initiële letsel. Daarnaast werden geen relevante effecten gevonden voor de helft van de patiënten in beide groepen. Therapietrouw speelt hier mogelijk een centrale rol, maar werd als uitkomst niet meegenomen. Ondanks dergelijke kritische noten had de studie een methodologisch sterke opzet. Zo lang het niet bekend is welke subgroepen baat hebben bij een intensievere therapie onder supervisie van een fysiotherapeut, kunnen we op basis van deze studie alleen maar concluderen dat bij patiënten met een enkeldistorsie graad 1 of 2 zelfmanagement net zo effectief is als fysiotherapie.
      4. Distorsie of enkelbandruptuur? (1999)
      5. NtvG: 1 t/m 10 van 19 zoekresultaten voor 'enkel verzwikking'
    10. Sport en geneeskunde: Distale tibio fibulare syndesmosisletsel, testen en behandelmethoden (08-2008 blz. 28)
    11. Testen / onderzoek
      1.  Physiotutors
        1. Basis enkel- voetonderzoek
        2. Enkel- en voetonderzoek
        3. Syndesmosis Injury - Signs & Symptoms
        4. The Talar Tilt Test | Lateral Ankle Sprain
      2. Wikipedia: Ottawa Ankle Rules: beoordelen of er sprake is van een botbreuk
      3. Functiescore van de Bie: vragenlijst om licht van ernstig letsel onderscheiden
      4. Zie boven bij 2.2.27
    12. SPECIFIC AND CROSS-OVER EFFECTS OF FOAM ROLLING ON ANKLE DORSIFLEXION RANGE OF MOTION (2016)
    13. Consensus statement of the International Ankle Consortium: prevalence, impact and long-term consequences of lateral ankle sprains (2016)
    14. Www.sportsinjuryclinic.net: Ankle sprain
  3. Bij aanhouden klachten denken aan
    1. Peroneus peesscheur thv enkel
    2. Bij aanhoudende klachten denken aan 'syndesmosis letsel' (bandjes tussen tibia en fibula thv enkel). Zie aanvullende informatie 2.16 en 2.17

Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is