Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn.
Zie boven afbeelding: linker hand, links handrug en rechts handpalm. In geel: onderste deel onderarm en handwortelbeentjes waar botbreuk kan zitten.
In het kort
Andere benaming: Pols fractuur
Met de pols wordt bedoeld: 2 rijen van handwortelbeentjes en onderarm thv de pols. Zie boven afbeelding
Een polsbotbreuk kan ontstaan door krachten van buitenaf of spontaan door een ziekte (bv osteoporose).
U heeft pijn, zwelling en kan de pols niet bewegen
Met behulp van gips of door een operatie moet het gebroken bot herstellen.
Bij een botbreuk wordt vanuit de botuiteindennieuw botweefsel gevormd.
Dit proces duurt ongeveer 6-8 weken
De fysiotherapeut kan door uitleg, adviezen en oefeningen het herstel ondersteunen
Na herstel van een botbreuk kan er nog maanden sprake zijn van periodes van zwelling, pijn en verminderde functie.
Andere benaming: gebroken pols of fractuur pols of polsbreuk of breuk pols of distale radiusfractuur of reversed collis fractuur of radius halsfractuur of pouteau collis fractuur
Anatomie
Met pols wordt hier bedoeld
Onderarm boven de pols (spaakbeen en de ellepijp)
8 handwortelbeentjes die liggen in 2 rijen:
1 rij die tegen de onderarm aanligt. Bij botbreuk scaphoideum botje, zie verder op deze site 'botbreuk scapoideum'
Zie google afbeeldingen: anatomie pols. Neem met de fysiotherapeut door welke afbeeldingen en video's voor u relevant zijn.
Zie aanvullende informatie 2.6
Een botbreuk is een onderbreking van het bot. Na de botbreuk moeten de breukvlakken weer goed tegenover elkaar staan. Zo nodig gebeurt dit door tractie. Vanuit de botuiteinden wordt nieuw botweefsel gevormd. Dit proces duurt ongeveer 6 weken ( e.e.a. is afhankelijk van de leeftijd, de conditie en het soort breuk).
Als er geen belangrijke verplaatsing van de botstukken is, dan wordt alleen een gipsspalk aangelegd
Indien de botstukken te veel verplaatst zijn, dan moet het bot worden “gezet”
Na het zetten van het bot wordt een gipsspalk aangelegd en wordt een röntgenfoto gemaakt om te controleren of de juiste stand is bereikt.
Als een juiste stand niet wordt bereikt kan soms een operatie nodig zijn.
Nadeel van gips is dat gewrichten ook 6 weken vastgezet worden.
Complicaties na polsbreuk: bewegingsbeperkingen in hand (soms maanden / jaren aanwezig!), peesirritaties, verkeerd vastgroeien botjes, verstoring vegetatieve systeem (zie Complex Regionaal Pijn Syndroom op deze site)
Elke breuk is verschillend, dus volg de richtlijn van de eigen specialist
Voor algemene informatie tav botbreuk, zie het onderwerp'botbreuk' op deze site
Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is
Spontaan: stress fractuur (o.a mogelijk bij osteoporose).
Trauma: klap op pols / val op hand
Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door
Pijn
Onvermogen bewegen hand en onderarm
Zwelling
Soms abnormale stand
Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door
Fysiotherapeut / handfysiotherapeut
De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder. Meestal zijn 2-4 behandelingen voldoende. Tijd is de belangrijkste factor bij herstel bot. Fysiotherapie is van belang om de voorwaarden van het natuurlijke herstel te optimaliseren.
Eerste behandeling: uitleg klachtenbeeld, informatie over behandelplan en eerste adviezen oefeningen
Tweede behandeling: Oefeningen en adviezen doornemen (e.v.t een opname hiervan maken die thuis bekeken kan worden)
Behandeling 3: Oefeningen doornemen en kijken of ze goed uitgevoerd worden
Behandeling 4 enige tijd na behandeling 3: evalueren stand van zaken.
Zo nodig nog 2 (of meer) behandelingen plannen. Eea is afhankelijk van uitgebreidheid blessure, het herstel, het oppakken van adviezen oefeningen en van de eventueel aanwezige 'bewegingsangst'
Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling
Algemeen
Volg richtlijn van de eigen specialist.
Een draagdoek (mitella) voor eerste weken. Zie 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'ondersteuning/ arm'. Zie onder afbeelding van 'bol.com' bij 'mitella'.
Door draagdoek rust geven aan pols
Zwelling verminderen doordat pols hoger ligt in draagdoek
Draagdoek kan 's nachts af: arm op een kussen leggen.
Na 1 of 2 weken vaak niet meer nodig: minder zwelling
Doe in de weken van botaanmaak (ongeveer 6-8 weken) en daarna oefeningen
Neem met de orthopeed door wanneer autorijden weer mogelijk is en mag (ivm verzekering)
Het is van belang na herstel bot, de belasting rustig op te bouwen! Signalen van te veel belasting: zwelling rond gewricht, gewricht voelt warm aan, spierpijn.
Het duurt vaak lang (enkele maanden) voordat de gewrichten en de spieren grenzend aan de breuk het oude belastingsniveau weer bereikt hebben.
Ontspannen / pijn verminderen
Losmaakoefeningen vaak en kort doen, zie verder bij oefeningen
Span regelmatig (ieder uur een paar minuten) de spieren van de arm / hand aan.
Koude pakking op het vinger of duimgewricht (tien minuten, doekje tussen pakking en huid, twintig minuten tussen elke koudebehandeling). Zie 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'spieren'. Zie ook onder afbeelding van 'bol.com' bij'coldpack'.
Bewegen, sporten en werken
Niet met medicatie / pijndempers sporten of belastend werk doen
Als de eigen sport / werk niet meer uitgeoefend kan worden, zoek dan naar alternatieven
Onderzoeken sportmateriaal, sportomstandigheden, trainingsbelasting (frequentie, duur en intensiteit aanpassen) en techniek.
Bij gips / brace
Meestal 3-6 weken gips (e.e.a is afhankelijk van soort breuk). Bij kinderen meestal 1-2 weken
Het duurt 48 uur voordat het gips zijn maximale sterkte heeft gekregen. Tijdens deze periode moet u erg voorzichtig zijn met het gips.
Het gipsverband mag niet nat worden. De huid blijft dan te lang vochtig, waardoor er jeuk ontstaat en de huid kapot gaat. Voor het douchen kan een douchehoes gebruikt worden (te koop bij apotheek of thuiszorgwinkel.
Ga niet met een voorwerp onder het gips krabben. Hierdoor kunnen wondjes ontstaan en infecties.
Houd de onderarm hoog dmv een mitella. Gedurende de nacht kunt u de mitella afdoen en de arm op een kussen leggen.
Tijdens de hele gipsperiode geen ringen dragen aan aangedane hand.
Contact opnemen met de gipskamer of afdeling spoedeisende hulp:
Als de hand dik wordt, tintelt, klopt, wit of blauw wordt en er binnen enkele uren na het hoog houden geen verbetering optreedt.
Als het gips gebroken is.
Bij een operatie
Volg de richtlijn van de specialist.
Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn
Punten die van belang zijn bij een pols botbreuk
Houdingsoefening om pols in neutrale positie te brengen die minste overbelasting geeft
Losmaakoefeningen bij pijn en stijfheid
Krachtoefeningen en stabilisatieoefeningen
Haltertraining, trainen met elastische banden en vormen van ‘trekken’ en ‘hangen’ brengen minder compressie in de pols met zich mee: versterken spieren en op lange termijn ook het kapselbandapparaat (zie aanvullende informatie)
Krachtoefening voor spieren rond pols heeft beperkingen omdat er rond de pols geen spieren zijn die de functie van kapselbandstructuren kunnen overnemen (zie aanvullende informatie)
Opvoeren belasten van de pols met kracht pas toegestaan als de breuk al enigszins is vastgegroeid. De Röntgenfoto's en de eventuele pijnklachten geven een indicatie wanneer de oefeningen verzwaard kunnen worden.
Sport- en werkspecifiekeoefeningen
Mogelijk basis oefeningprogramma bij deze klacht en zie video behorende bij onderstaande oefeningen. Onderstaande video's komen van website 'xpertclinic' en 'rehab my patient', tenzij anders vermeld
Houdingsoefeningen / lig of zit of stand / elleboog licht gebogen
Aannemen neutrale positie pols: Midden handrug in rechte lijn met onderarm (of middelvinger in het verlengde van de pols en onderarm) en hand in lichte stand naar achteren.
Losmaakoefeningen / lig of zit of stand / elleboog licht gebogen / beweging eventueel ondersteunen met andere hand
Krachtoefeningen / lig of zit of stand / oefening zo mogelijk verzwaren met gewichtje (flesje) of elastiek of andere hand of handknijper / oefeningen uitvoeren met 'neutrale pols'
Handhaven neutrale positie pols bij dagelijkse activiteiten: kopje pakken / pan pakken / roeren in pan........
Sport- en werkspecifiekeoefeningen
Sport/ werk specifiek oefenprogramma maken: opbouwen in snelheid bewegingen en in zwaarte.
Juiste techniek sport die gedaan wordt of werk (bijvoorbeeld tiltechniek) doornemen met de sporttrainer of fysiotherapeut. De techniek moet erop gericht zijn in eerste instantie de uiterste grens van de belastbaarheid te vermijden. In sommige gevallen kan dit ten koste gaan van de geleverde prestatie
Mogelijk opbouw
Het ‘droog’ trainen van activiteit: eerst voorzichtig in ‘slow motion’ en later, als het goed gaat, sneller. De uitvoering mag geen pijn doen.
Uiteindelijk meer sportspecifiek (of werkspecifiek) trainen. Men mag daarbij pas voluit gaan als men zonder enig probleem een tijdje rustig de betreffende activiteit
Voor extra oefeningen en algemene informatie bij oefeningen, zie
Neem met de fysiotherapeut door welke activiteit/sport u het beste weer kan doen. Rustig opbouwen van dagelijkse activiteiten (afwassen, stofzuigen, deur openen, tas tillen....) met 'stabiele pols' is belangrijkste oefening (= functioneel trainen).
Bij alle activiteiten stabiel houden pols
Voorkomen te veel zwelling rond pols (iets mag)
Voorkomen van te veel pijn (iets mag)
De fysiotherapeut kan (als zowel de fysiotherapeut en de patiënt er achter staan!) een opname maken van de oefeningen die voor u van belang zijn (met telefoon van fysiotherapeut en mailen of met telefoon/ ipad van patiënt), zodat u thuis dit terug kan zien)
De fysiotherapeut geeft aan welke adviezen en oefening voor u zinvol zijn.
Boek: Onderzoek en behandeling van de hand H8 (hevige pijn in de rechterpols bij een 28-jarige vrouw, die met golfen in de grond had geslagen), Koos van Nugteren en Dos Winkel, 2006 (botbreuk hamulus ossis hamati)
Fysiotherapie wordt niet standaard aanbevolen na een distale radius fractuur bij volwassenen, indien de patiënt goede aanwijzingen en informatie ten aanzien van revalidatie van de behandelend arts krijgt.
Wat te doen bij een distale radiusfractuur? (2014). Onderzoeksvraag: Kan een patiënt met een naar dorsaal gedisloceerde distale radiusfractuur beter worden behandeld met percutane Kirschner-draden of met open repositie met volaire plaatosteosynthese? Deze trial liet geen verschil zien tussen beide behandelingen. Het zou kunnen dat de veelvuldige gipsbehandeling van de patiënten die plaatosteosynthese ondergingen een co-interventie is. In Nederland wordt plaatosteosynthese meestal oefenstabiel geacht en wellicht is er dan op de korte termijn postoperatief wel een betere functionele uitkomst te verwachten. Voor de minder complexe fracturen zijn Kirschner-draden een goede en kosteneffectieve behandeling. Deze studie geeft door selectiebias geen uitsluitsel over de beste behandeling van patiënten met de meest complexe fracturen
