Spierpees: Klacht pees onderzijde knieschijf

Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn. 
SAM 5547
  • Zie boven afbeelding zijkant knie, in rood locatie overbelasting bij een springersknie.

In het kort

  • Andere benaming: Springersknie
  • Aangedande pees is onderdeel van de quadricepsspier (zie afbeelding boven)
  • Functie quadricepsspier is het buigen van de knie en het strekken van de heup
  • Oorzaak van de peesklacht kan overbelasting zijn (sport) of kwaliteitsvermindering (o.a door ouder worden) 
  • Klachten die u heeft zijn pijn bij strekken knie (aanspannen) en/of het buigen van de knie  (rekken)
  • Herstel van een peesklacht kan lang duren (enkele weken tot maanden) 
  • Blijf binnen de mogelijkheden actief en voorkom de belastende bewegingen
  • De fysiotherapeut kan door uitleg, adviezen en oefeningen ondersteuning bieden tav het herstel
  • Zo nodig samen kijken welke zorg zinvol is als klachten blijven of erger worden
    • Andere benaming: Springersknie of jumpers knee of apexiitis patellae of patella tendopathie
    • Anatomie
      • De quadricepsspier bestaat uit 4 spierbundels en lopen van het bekken naar de voorzijde van het onderbeen. Functie: het strekken van de knie en het buigen van de heup
      • Zie website 'Human ARVR': 'Quadricepsspier'
      • Zie google afbeeldingen: springersknie. Neem met de fysiotherapeut door welke afbeeldingen voor u relevant zijn.
    • Bij een springersknie  is sprake van irritatie van de pees van de quadriceps (spier aan voorzijde bovenbeen) aan de onderzijde van de knieschijf
    • Naam ‘springers knie’ komt van hoogspringers, waarbij pijnklachten ontstaan rond knie van afzetbeen
    • Herstel van een peesklacht kan lang duren omdat het slecht doorbloed weefsel is.
    • Achterhalen oorzaak is bij peesklachten van belang, zie verder
    • Pees, slijmbeurs, kapsel en gewricht liggen vaak dicht tegen elkaar waardoor er in meerdere structuren aangedaan kunnen zijn
    • Voor jongeren onder de 18 jaar met deze klachten: zie de klacht ‘Osgood Schlatter‘ op deze site
    • Voor uitgebreide en algemene informatie tav een peesklacht, zie het onderwerp 'spierpeesklacht' op deze site

    Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is

    • Kwaliteitsvermindering / irritatie pees door
      • leeftijd (tendinose, verkalking)
      • overbelasting (werk / sport)
      • onderbelasting (periode gips)
      • medicijnen (corticosteroïden)
      • onderliggende aandoening (reuma, osteoporose)
      • trauma (verzwikking of botbreuk)
    • Fout bewegingspatroon, verkorte spieren, verminderde beweeglijkheid, slechte spierbalans, instabiliteit, hypermobiliteit 
    • Eerder doorgemaakte osgood schlatter (zie aanvullende informatie 2.4)
    • Het risico op een jumper’s knee wordt vergroot door overgewicht, beenlengteverschil, een lage voetboog, verminderde flexibiliteit van de onderste extremiteiten, sprongkracht, landingstechniek, leeftijd, geslacht en zwaar fysiek werk.

    Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door

    • Meer pijn bij 
      • Aanspannen aangedane spier of op rek brengen van de aangedane spier (trek op aangedane pees) 
      • Druk op pees onder de knieschijf
      • Intensieve lichamelijke belasting: springen, klimmen, hardlopen.
      • Als irritatie toeneemt ook klachten bij dagelijkse activiteieten: traplopen, buiging knie, auto rijden en opstaan uit stoel
      • Test (decline squattest): onder hak aangedane been een boek zodat voet in 25 graden hoek staat, op aangedane been staan en andere been/ knie optrekken: dan iets doorbuigen in knie. Zie video op website 'sportzorg': Eenbenige squat oefening op een hellend vlak

    • Zwelling rond pees

    Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door

    • Fysiotherapeut
      • De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder. Meestal zijn 4 - 6 behandelingen voldoende. Tijd is de belangrijkste factor bij herstel van de aangedane structuren. Fysiotherapie is van belang om de voorwaarden van het natuurlijke herstel te optimaliseren.
        • Eerste behandeling: Diagnose stellen, uitleg klachtenbeeld, informatie over behandelplan en eerste adviezen oefeningen
        • Tweede behandeling: Oefeningen en adviezen doornemen (e.v.t een opname hiervan maken die thuis bekeken kan worden)
        • Behandeling 3: Oefeningen doornemen en kijken of ze goed uitgevoerd worden
        • Behandeling 4 enige tijd na behandeling 3: evalueren stand van zaken.
        • Zo nodig nog 2 (of meer: e.e.a afhankelijk van herstel) behandelingen plannen
      • Schokwavetherapie lijkt niet zinvol te zijn bij een springersknie. Zie aanvullende informatie 2.3
    • Huisarts
      • Zie website 'thuisarts': Springersknie
      • Medicatie: NSAID gedurende maximaal 10 dagen, voornamelijk om pijn te bestrijden.
      • Doorverwijzen
    • Specialist, orthopeed als klachten aanhouden, verergeren
      • Onderzoek: Röntgen / MRI / echo. Zie ook startpuntradiologie.nl: knie
      • Immobilisatie: Gips
      • Injectie: Het infiltreren met corticosteroïden is gecontraindiceerd, omdat (zeker bij sporters) het gevaar bestaat dat de pees verweekt en uiteindelijk afscheurt
      • Operatie: soms zinvol bij sporters
      • Zie website

    Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling

    • Algemeen
      • Voorkom overbelastingssituaties  
      • Doe vaak en kort losmaakoefeningen (kijk verder bij ‘bewegen’)
      • Belasting aanpassen aan mogelijkheden
      • Lichaamshoudingen die klacht oproepen vermijden.
      • Explosieve bewegingen vermijden
    • Ontspannen / pijn verminderen door
    • Bij operatie
      • Volg protocol specialist, mogelijk protocol is
        • Gipsimmobilisering van vier weken.
        • Na vier maanden kan weer met looptraining worden begonnen.
        • Na zes maanden weer sporten
    • Bewegen en sporten
      • Als eigen sport niet mogelijk is, zoek dan naar alternatieven
      • Rustig belasting opbouwen, zie onder bij oefeningen en zie trainingsschema voor beginnende hardlopers  hardloopschema Buist
      • Let op techniek lopen: voorkom 'doorzakken heup' en 'naar binnen draaien knie'.
      • Bij weer starten met hardlopen na blessure beginnen met kleine pasjes: minder kans op overbelasting: minder belasting knieen en minder doorzakken heupen
      • Zorg voor een gevarieerd parcours bij hardlopen. Bij klachten minder op asfald lopen
      • Goede afstelling fiets: Zie website 'voorkom blessures': Afstelling mountainbike 
      • Bij bolling van het wegdek op het midden van de weg lopen
      • Sportschoenen: laat u goed informeren bij sportzaak of hardloopwinkel
      • Activiteiten als wandelen en fietsen mogen iets pijn geven
      • Een goede warming-up en cooling-down (rustig starten met de sport die u gaat doen en rustig eindigen). Doe eventueel rekoefeningen

    Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn

    SAM 3759

    • Punten die van belang zijn bij deze klacht 
      • Oefeningen kunnen in het begin de herkenbare pijn provoceren. Schrik daar niet van (de pees moet juist belast en geprikkeld worden), maar laat op een schaal van 0-10 een pijnscore van maximaal 4 toe (0=geen pijn, 10= ergste pijn die u zich kan voorstellen).
      • Losmaakoefeningen bij pijn en stijfheid
      • Rekoefeningen als er sprake is van een verkorte spier
      • Krachtoefeningen (vooral excentrisch). Maak zo nodig gebruik van hulpmiddelen, zie bol.com: Oefenmat // gewicht om enkel // elastische banden
      • Als het mogelijk is functioneel oefenen/trainen ( = traplopen, opstaan en gaan zitten, wandelen, hometrainer, tuinieren, fietsen,
    • Video's van onderstaande oefeningen komen van de website's 'rehab my patient' en 'sportzorg'.

    • Voor mogelijk basis oefenprogramma bij deze klacht zie onder, en zie video 'oefeningen voor de quadricepsspier
      • Losmaakoefeningen (of glijoefeningen pezen of uithoudingsvermogen spieren), in ruglig of buiklig of zit of stand
      • Rekoefeningen, in ruglig of buiklig of zit of stand
      •  Krachtoefeningen, in ruglig of buiklig of zit of stand
      • Sporten
        • Sport doornemen die gedaan wordt 'droog oefenen' zoals  bijvoorbeeld tennis bewegingen met racket doornemen in oefenzaal) omdat dit aansluit bij het normale gebruik spieren en gewrichten
        • Zigzaggen en hurksprong en springen over een lijn
        • Zie onder mogelijke opbouw naar sport, ga naar volgende stap bij pijnvrij kunnen uitvoeren
          • Fietsen
          • Dribbelen op plek: bijvoorbeeld 10 maal 20 seconden
          • Korte stukken rennen met kleine passen: bijvoorbeeld 10 maal 40 meter
          • Versnellen voorwaarts/achterwaarts: bijvoorbeeld 10 maal 10 meter
          • Hardlopen op snelheid: bijvoorbeeld 6 maal 20 meter en daarna 4 maal 40 meter en daarna 2 maal 60 meter
          • Deelnemen aan eigen training bij afwezigheid pijn
    • Voor extra oefeningen en algemene informatie bij oefeningen, zie
    • Voor een mogelijk trainingsschema, zie 'trainen' op deze site en kijk bij 'mogelijk trainingsschema bij 'pees- en spierklachten'
    • De fysiotherapeut kan (als zowel de fysiotherapeut en de patiënt er achter staan!) een opname maken van de oefeningen die voor u van belang zijn (met telefoon van fysiotherapeut en mailen of met telefoon/ ipad van patiënt), zodat u thuis dit terug kan zien)

    • stofzuigen, SAM 3804

    De fysiotherapeut geeft aan welke oefeningen voor u geschikt zijn

    1. Websites
      1. Optimaal sporten: jumpers knee
      2. Sportzorg: oefeningen (filmpjes) bij patellapeesklachten
      3. SMA middennederland: jumpersknee
      4. Fysio Forum
      5. Zie ook op deze site de onderwerpen:  spierpeesklacht / trainen / hulpmiddelen, kijk bij loophulpmiddelen en gewrichtsondersteuning
    2. Onderbouwing  
      1. Beroepsziekten: jumpersknee
      2. Boek: Onderzoek en behandeling van anterieure kniepijn H4 ( eerder doorgemaakt osgood schlatter), Dos Winkel
      3. Boek: Onderzoek en behandeling van anterieure kniepijn H5 (Tendinose van de patellapees (jumpers knee)), Dos Winkel
      4. Zie boek 'onderzoek en behandeling van peesaandoeningen, Koos van Nugteren en Dos Winkel' , 2006, blz 55 en 56)
        • Uit onderzoek komen positieve resultaten t.a.v excentrische oefeningen bij achillespeesklachten, patella peesklachten en extensor carpi radialis brevis (ECRB) peesklachten. Voor andere peesklachten is het advies om excentrische oefeningen te doen, ondanks het feit dat daar geen onderzoeksresultaten voor zijn.
      5. Google scholar: springersknie
      6. Revalidatie Herentals: quadricepstendinose / jumpersknee
      7. Fysiotherapie lijkt effectief bij behandeling springersknie (2015)
        • Uit een recente gerandomiseerde klinische studie door Mathijs van Ark, fysiotherapeut/ bewegingswetenschapper UMC Groningen is een fysiotherapeutisch oefenprogramma van 4 weken met vier sessies per week gericht op de quadriceps effectief gebleken in pijnvermindering bij volleyballers en basketballers. Daarbij was er geen verschil in effect tussen isometrische en isotonische oefeningen. Echografisch onderzoek met de innovatieve Ultrasound Tissue Characterisation toonde daarnaast aan dat de therapie geen verslechtering veroorzaakte in peesweefsel.
      8. Huisarts en wetenschap:
        1. NtvG: Patellatendinopathie ('jumper's knee'); een veelvoorkomende en lastig te behandelen sportblessure  (2008). Conclusie: De patellatendinopathie is een veelvoorkomende overbelastingsblessure van de patellapees, die een grote negatieve impact heeft op de carrière van de sporter. Voorlopig bestaat er geen adequate behandeling die sporters snel terugbrengt op hun oorspronkelijke niveau. Daarom zal men langdurige revalidatie moeten geven, waarbij het evenwicht tussen belasting en belastbaarheid wordt hersteld en de regeneratie van de pees wordt bevorderd. Drs.P.J.M.van der Eerden, radioloog, Universitair Medisch Centrum Groningen, zorgde voor de echo- en de MRI-beelden. Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: onderzoek naar de oorzaak, diagnostiek en behandeling van patellatendinopathie in het Universitair Sportmedisch Centrum Groningen wordt medegefinancierd door ZonMw.
      9. Zie boek 'onderzoek en behandeling van peesaandoeningen, Koos van Nugteren en Dos Winkel' , 2006, blz 55 en 56)
        • Uit onderzoek komen positieve resultaten t.a.v excentrische oefeningen bij achillespeesklachten, patella peesklachten en extensor carpi radialis brevis (ECRB) peesklachten. Voor andere peesklachten is het advies om excentrische oefeningen te doen, ondanks het feit dat daar geen onderzoeksresultaten voor zijn.
      10. The Influence of Exercise Dosing on Outcomes in Patients With Knee Disorders: A Systematic Review (2018)
        • Conclusion: This review suggests that there are clinically relevant exercise dosing variables that result in improved pain and function for patients with knee osteoarthritis, but optimal dosing is still unclear for patellar tendinopathy and patellofemoral pain. Prospective studies investigating dosing parameters are needed to confirm the results from this systematic review.
      11. Diagnose stellen / volgen resultaat behandeling
        1. De VISA-P score (Nederlandse Versie - J. Zwerver, T. Kramer, I. van den Akker-Scheek 2009)
        2. Knee resource: Jumpers knee
      12. Jill Cook - Achilles vs patellar tendinopathy: rehabilitation challenges?!
    3. Bij twijfel diagnose denken aan

    Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol i