Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn.
Zie boven afbeelding binnenzijde knie, in bruin knieschijf.
In het kort
Andere benaming: Knieschijf uit de kom of patella luxatie
in de de pees van de spier aan de voorzijde van het bovenbeen ligt.
in een groeve ligt
Oorzaak: Trauma of aanleg (hypermobiel)
Naast oprekking banden knieschijf, vaak ook letsel kraakbeen of andere banden knie
De knieschijf schiet meestal naar buiten toe
Vaak schiet de knieschijf vanzelf terug.
Een afwachtend beleid is in eerste instantie het beste
Door oprekking banden kans op herhaling
Herstel duurt van enige maanden tot langer dan 1 jaar.
De fysiotherapeut geeft door uitleg, adviezen en oefeningen ondersteuning aan herstel
Andere benaming: knieschijf uit de kom of patella luxatie
Anatomie
De knieschijf is een driehoekig bot, dat in de de pees van de quadriceps (spier aan de voorzijde van het bovenbeen) ligt. De achterzijde van de knieschijf is puntig van vorm, waarmee hij past in de groeve die het bovenbeen vormt. In de groeve beweegt de knieschijf op en neer bij kniebuigingen.
Wanneer de knieschijf iets uit de groeve gaat, komen de banden rond de knieschijf op rek.
De knieschijf schiet meestal naar buiten toe (bij linker knie naar links en bij rechter knie naar rechts)
Vaak schiet de knieschijf vrij snel weer vanzelf op zijn plek terug.
Een afwachtend beleid is in eerste instantie het beste in de eerste weken na de blessure, tenzij er sprake is van aanhoudende hevige pijn (zie aanvullende informatie 1.1 en 2.6 )
Als de knieschijf eenmaal uit de kom is geweest, kan het daarna vaker gebeuren
De opgerekte banden moeten hun stugheid terugkrijgen.
Voor uitgebreide en algemene informatie over een verzwikking, zie het onderwerp 'verzwikking' op deze site
Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u van belang is
Aanleg: overbeweeglijkheid / laxe banden rond de knieschijf of vorm van de knieschijf die niet stabiel ligt in de groeve
Trauma: draai van de knie naar binnen of stoot van opzij. Zie website 'Human ARVR', video: Patella Dislocation Animation
Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door
Zwelling rond de knieschijf
Pijn
Gevoel van instabiliteit
Bloeduitstorting rond de knieschijf
Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door
Fysiotherapeut
De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder
Doorverwijzen: fysiotherapeut / naar orthopeed bij ernstige aanhoudende klachten na de blessure of als klachten ondanks de adviezen en oefeningen aanwezig blijven
Specialist, orthopeed
Onderzoek: röntgen en MRI, zie ook startpuntradiologie.nl: knie. Zie ook aanvullende informatie 2.10
Immobilisatie: gips, brace of tape
Operatie als verzwikkingen veel voorkomen
Zie website's
Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV), zorg voor beweging: knie, klik op 'knieschijf uit de kom'
Podotherapeut voor correctie stand voet (naar binnen zakken van de voet) door middel van zooltjes.
Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling
Volg RICE
Rust: ontzie de knie en probeer er zo weinig mogelijk op te staan, gebruik zo nodig een loophulpmiddel: zie het onderwerp 'hulpmiddelen' op deze site, kijk bij 'lopen' en bij gewrichtsondersteuning. Neem met de fysiotherapeut door welk loophulpmiddel en/of welke brace voor u nodig is. Zie filmpjevan website 'samenbeterthuis.nl. Zie bol.com: elleboogkrukken // rollator // looprekje
Ice (ijs): koel de knie minstens 15 minuten. Gebruik hiervoor een cold-pack, een washandje met ijsklontjes of stromend, koud water. Leg altijd een theedoek of dunne handdoek tussen uw huid en het ijs om verbranding te voorkomen. Zie bol.com: hot/coldpack
Compression (drukverband, elastische zwachtel, steunkous): na het koelen geeft een drukverband de knie stevigheid en tegendruk tegen de zwelling. Zie bol.com: brace knie // medical tape // drukverband
Elevation (verhoging): hou de knie / het been zo veel mogelijk omhoog (vooral de eerste 48 uur) en laat hem zo weinig mogelijk naar beneden hangen. Dan blijft de vochtophoping in de knie beperkt.
Algemeen
Beweeg de knie binnen de pijngrens.
Loop op geleide van de pijn (kleine stapjes met een 'normale afwikkeling').
Werken, autorijden etc. laten afhangen van de ernst van de blessure
Loop op effen terrein
Als de knieschijf nog eens uit de kom schiet, probeer hem dan zelf weer op zijn plaats terug te duwen: Strek het been voorzichtig, houd het goed recht en duw de knieschijf terug.
Losmaakoefeningen vaak en kort doen, zie verder bij oefeningen
Koude pakking (tien minuten, doekje tussen pakking en huid, twintig minuten tussen elke koudebehandeling). Zie 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'spieren'. Zie bol.com: hot/coldpack
Bij operatie / gipscorset / brace / tape:
Volg protocol specialist.
Meestal 6 weken ondersteuning en in die periode bewegen
Belasten op geleide van de pijn.
Bewegen en sporten
Bespreek samen met de fysiotherapeut welke sport/ activiteit voor u geschikt is:
Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn
Punten die van belang zijn bij een verzwikking van de knieschijf
Volg altijd instructies van de eigen specialist en fysiotherapeut
Losmaakoefeningen bij pijn en stijfheid
Kracht- en stabiliteitsoefeningen bovenbeenspieren ivm ontstane instabiliteit. Maak zo nodig gebruik van hulpmiddelen, zie bol.com: Oefenmat // gewicht om enkel//elastische banden
Voorkom overstrekking in de knie tijdens het oefenen
Voor mogelijk basis oefenprogramma bij deze klacht zie onder, en zie video waar de meeste van de onderstaande oefeningen in voorkomen.
De video's van onderstaande oefeningen komen van de website 'rehab my patient', 'sportzorg' en 'kniecare'.
Losmaakoefeningen voor beenspieren en knie gewricht, uitvoeren in buiklig of ruglig of zit of stand
Sport/ werk specifiek oefenprogramma maken: opbouwen in snelheid bewegingen en in zwaarte.
Eventueel oefenprogramma van fysiotherapeut ondersteunen met enkele keren in de week trainen (bijvoorbeeld in een fitnesscentrum of joggen)
Juiste techniek sport die gedaan wordt of werk (bijvoorbeeld tiltechniek) doornemen met de sporttrainer of fysiotherapeut. De techniek moet erop gericht zijn in eerste instantie de uiterste grens van de belastbaarheid te vermijden. In sommige gevallen kan dit ten koste gaan van de geleverde prestatie
Mogelijk opbouw
Het ‘droog’ trainen van activiteit: eerst voorzichtig in ‘slow motion’ en later, als het goed gaat, sneller. De uitvoering mag geen pijn doen.
Uiteindelijk meer sport-/ werkspecifiek trainen. Men mag daarbij pas voluit gaan als men zonder enig probleem een tijdje rustig de betreffende activiteit/beweging kan doen. Heel geleidelijk de belasting op te voeren
De fysiotherapeut kan (als zowel de fysiotherapeut en de patiënt er achter staan!) een opname maken van de oefeningen die voor u van belang zijn (met telefoon van fysiotherapeut en mailen of met telefoon/ ipad van patiënt), zodat u thuis dit terug kan zien)
Als het mogelijk is functioneel oefenen/trainen ( = traplopen, opstaan en gaan zitten, wandelen, hometrainer, tuinieren, fietsen, stofzuigen
De fysiotherapeut maakt een oefenprogramma van de oefeningen die voor u geschikt zijn
Boek: Onderzoek en behandeling van anterieure kniepijn H10 (knieschijf instabiliteit), Dos Winkel
Boek, onderzoek en behandeling van sportblessures van de onderste extremiteit, H8. Acute pijn en zwelling van de linkerknie bij een 15-jarige balletdanseres, nadat zij ‘door de knie was gezakt’, Koos van Nugteren (2012)
De meeste traumatische knieklachten hebben een gunstig beloop en kunnen door de huisarts worden behandeld.
Voor het beleid zijn het klachtenbeloop en de functiebeperkingen van de knie van grotere waarde dan bevindingen van lichamelijk onderzoek.
De meerwaarde van door de huisarts aangevraagd MRI-onderzoek is niet aangetoond.
Indicaties voor directe verwijzing zijn: een vermoedelijke kniefractuur, een slotstand en een patellaluxatie met ernstige klachten.
Algemeen
Een achterstekruisbandruptuur is meestal het gevolg van een fors trauma. In de tweede lijn wordt dit letsel niet alleen na sportletsel maar ook na verkeersletsel gevonden.
Er zijn aanwijzingen dat achterste kruisbandletsels spontaan kunnen herstellen.
Leg uit dat bij een (vermoedelijk) kruisband-, meniscus-, of collateralebandletsel de klachten in de meeste gevallen in de loop van drie maanden kunnen verminderen of verdwijnen.
Er is, met uitzondering van een slotstand, in de acute fase bij bovengenoemde letsels geen indicatie voor een verwijzing naar een orthopedisch chirurg omdat dit het beleid in de eerste weken niet beïnvloedt.
Adviseer bij veel pijn rust en laat de patiënt in de eerste dagen, afhankelijk van de ernst van de klachten bij het lopen, elleboogskrukken gebruiken.
De knie mag, zodra de pijn dat toelaat, worden belast en worden gestrekt en gebogen. Adviseer de belasting op te voeren (bijvoorbeeld door te fietsen of te wandelen) als de pijn en zwelling zijn afgenomen.
Adviseer ter voorkoming van spieratrofie de musculus quadriceps regelmatig aan te spannen. Als voorbeeld van een quadricepsoefening kan de huisarts de volgende instructie geven: houd in zittende houding het been gedurende tien seconden gestrekt boven de grond. Herhaal dit tien maal achter elkaar met pauzes van tien seconden en doe deze oefening drie tot vier maal per dag)
Adviseer bij een distorsie, contusie of (gereponeerde) patellaluxatie (zonder vermoeden van intra-articulair letsel) de knie op geleide van de pijn zo normaal mogelijk te gaan belasten.
NtvG: Een jongen met een verdraaide knie, diagnose: Osteochondrale laesie van de laterale femurcondyl na patellaluxatie.(2018). Een osteochondrale laesie van de laterale femurcondyl is een veelvoorkomend begeleidend letsel bij een patellaluxatie. Met lichamelijk onderzoek en een conventionele röntgenfoto is dit letsel niet altijd goed te constateren. Daarom adviseren wij om laagdrempelig een MRI te vervaardigen, met name wanneer de patiënt het beeld van een haemarthros vertoont. Als er een corpus liberum aanwezig is of wanneer de laesie meer dan 1 cm2 van het dragende deel van de femurcondyl beslaat, dient fixatie te worden overwogen
Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u van belang is
